Massachusetts Eyaleti,Tarihi,Coğrafi Özellikleri

 Massachusetts Eyaleti,A.B.D.’nin ilk on üç eyaletinden biri; kuzeyde New Hampshire ve Vermont, batıda New York, güneyde Connecticut, Rhod Island ve Atlas okyanusu, doğuda Atlas okyanusuyle sınırlıdır.

Merkezi, Boston . Eyalet, adını eskiden Massachusetts Bay bölgesinde oturan bir algonlda kabilesinin adından almıştır.

Algonkia dilindeki massa (büyük), wadchu (tepe) ve set (yakınında) kelimelerinin birleştirilmesinden oluşan kelime «büyük lepenın yakınında» anlamına gelir.

Bu tepelerin Blue Hills (Mavi Tepeler) olduğu sanılır.

Massachusetts Eyaleti Coğrafi Özellikleri

Eyaletin kuzeyinde New Hampshire ve Vermont, batısında New York, ve güneyinde Connecticut ve Rhode Island eyaletleri yer almaktadır.

Massachusetts Atlantik okyanusu kıyısında yer alır ve ABD’nin en önemli limanlarından birkaçına ev sahipliği yapar.

Eyaletin güneydoğusunda Cape Cod adı verilen plajları ve tatil beldeleriyle ünlü bir yarımada yer alır.

Cape Cod’un güneyinde de Martha’s Vineyard ve Nantucket adaları vardır.

Tamamen Massachusetts sınırları içinde yer alan en büyük nehri Charles nehridir.

İçinden geçen diğer nehirler Connecticut Nehri ve Merrimack Nehridir.

Eyalet içindeki en büyük göl Quabbin Rezervuarıdır.

En yüksek noktası 1.063 metre yüksekliğindeki Mt. Greylock dağıdır.

Massachusetts’in can damarı ve en büyük kenti Boston kentidir.

Boston kenti eyaletin doğusundaki Atlantik okyanusunun bir körfezi olan Massachusetts Körfezinde yer alan bir liman kentidir.

Boston ABD’nin en önemli kentlerinden biridir.

Özellikle üniversiteleri, teknoloji firmaları ve tıp merkezleriyle tanınır.Örneğin meşhur Harvard University ile Massachusetts Institute of Technology Boston’a yürüme mesafesindeki Cambridge şehrindedir.

Adeta Birleşik Devletlerin Bilim ve Teknik üssü gibidir.

New York kentine 375 km uzaklıktadır. Boston’un büyük şehir nufusu yaklaşık 5.800.000 civarındadır, fakat nufusun büyük çoğunluğu ana kentin dışındaki banliyölerde yaşamaktadır.

Massachusetts’in kayda değer diğer büyük kentleri Worcester ve Springfield’dir.

Eyalet kendi içinde 14 ayrı yerel yönetim bölgesine ayrılmıştır (batıdan doğuya) Berkshire, Franklin, Hampshire, Hampden, Worcester, Middlesex, Essex, Suffolk, Norfolk, Bristol, Plymouth, Barnstable, Dukes, ve Nantucket.

Massachusetts Eyaleti Tarihi

Massachusetts’e devamlı olarak ilk yerleşenler (1620) hacılardır; bunlar Anglikan kilisesinden ayrılma taraftarı oldukları için İngiltere’den kovulan topluluğun bir kısmıydı.

Ülkelerinden kovulunca önderleri William Brewster, John Robinson (rahipleri) ve Williaro Bredford’un başkanlığında 1607-1609 arası, Hollanda’da Leider. şehrine yerleşen bu topluluk, orada birkaç yıl isçilik yaparak huzur içinde yaşadı.

Fakat çocuklarının Hollandalılarla kaynaşmasından korkan bir grup Amerika’ya göç etmeye karar verdi.

Londra’daki Vinginin birliğinin topraklarında yerleşme izni alan bu küçük topluluk 1620’di Hollanda’dan İngiltere’ye hareket etti. Böylece Mayflower gemisiyle Plymouth’tan tarihi yolculuk başlamış oldu.

Gemideki 100 kişiden 35’i Hollanda’dan, 65’i ise İngiltere’den binmişti.

İngiltere’den gidenler, kiliseden ayrılma taraflısı değillerdi; Londra’daki teşebbüs sahipleri tarafından çalışmaya gönderiliyorlardı.

Bu göçmenler Hudson ırmağının güneyine yerleşmeyi tasarlamışlardı; fakat hava muhalefeti yüzünden 1620 sonlarında Pyovincetown limanına inmeğe karar verdiler.

Burası Virginia birliğinin sınırları dışında olduğundan, yerleşenlerin belirli bir hükümet şekli yoktu.

Bunun üzerine aralarında «Mayflower mukavelesi»ni imzaladılar.

Bu anlaşmaya göre halk, çoğunluğun arzusuna göre yönetilecekti.

Bu sözleşme demokrasinin A.B.D.’deki ilk örneğidir. Yerleşenlerin burada geçirdikleri ilk korkunç kış sırasında nüfusun yarısına yakını öldü.

Fakat yerine başka göçmenler (çoğu Leiden’dsn) geldi.

1640’ta Plymouth sömürgesinde 2 500 nüfuslu sekiz kasaba kuruldu.

Hacıların çoğu İngiltere’nin orta ve aşağı tabakalarından zanaatçılardı. Bunlar ya çok az eğitim görmüşlerdi veya hiç görmemişlerdi; sosyal veya siyasi kavramları yoktu.

Bu yüzden Massachusetts Bay sömürgesindeki zengin ve aristokrat komşularıyla büyük ölçüde gelişiyorlardı; ama 1691’den sonra bu komşularıyla kaynaştılar.

1620’den sonra Massachusetts Bay çevresinde birçok küçük ticaret merkezi kuruldu.

1630 Yıllarında, İngiltere’de durum çok karışıktı. Püritenlerin sayısı gitgide artıyordu.

Sonunda Massachusetts Bay topluluğu püritenlere, sığınacak sağlam bir yer olarak, İngiltere’yi terk edip Amerika’ya göç etmelerini teklif etti.

1630’dan sonra din hürriyetine kavuşmak amacıyla İngiltere’den Amerika’ya birçok kişi göç etti.

Göçmelerinin ikinci bir amacı da iktisadi yönelen daha elverişli bir ortam bulmaktı.

Massachusetts topluluğunun imtiyaz fermanının Amerika’ya devredilmesi, bu sömürgenin gelecekteki hükümeti ve İngiltere ile ilişkileri konusunda önem taşır.

Çünkü bu ticaret ortaklığının imtiyaz fermanı sonradan sömürgenin «charte»ı haline geldi.

Sömürgenin işlerine kral da, parlamento da karışmayacaktı.

1691’de Massachusetts kendi hükümetini öbür sömürgelerle hemen hemen aynı seviyeye getiren yeni bir imtiyaz fermanı elde etti.

Bu fermanla, Massacbusetts’e kral tarafından bir başkan tayin edilecek, bu başkan Yasama meclisinin kararlarını veto etme hakkına sahip olacaktı.

Maine ve Piymouth sömürgesi de Massachusetts’e katıldı.

XVII. ve XVIII. yy.da Massachusetts sık sık Kızılderililerin hücumuna uğradı.

1637’deki Pequot savaşı ve 1675-1678 arasındaki Kral Philip savaşında Massachusetts, topraklarının büyük kısmını kaybetti ve sınırların kesin olarak tespiti, bir nesil kadar gecikti.

Daha sonra Fransızlara ve Kızılderililere karşı savaşlarda birçok sınır şehri yakılıp yıkıldı.

Massachusetts. Fransa ile sömürge rekabeti savaşlarında (1689-1763) önemli rol oynadı.

Sir William Pepperel kumandasında Massachusetts birlikleri 1745’te Louisburg’un alınmasında büyük rol oynadı ve Yediyıl savaşlarının (1756 – 1763) birçok seferine katıldı.

Fransızlara karşı savaşı kazanan Massachusetts’liler, gemi yapımı, Batı Hint adalarıyla ticaret ve köle ticareti sayesinde zenginleşti.

1779 Sonlarına doğru halk bir anayasa hazırladı.

Bu anayasa 1780’de onaylandı.

1786-1787 Arasındaki Daniel Shays isyanı milis kuvvetleri tarafından bastırıldı; ama tutucu sınıfları korkuttu ve yeni bir federal anayasa hazırlanmasında rol oynadı.

Federal anayasa 1788’de onaylandı.

Ticari sınıfların hâkim olduğu Massachusetts, anayasanın kurulduğu ilk günlerde koyu bir federalist siyaset izliyordu ve Jefferson partisinin tarımsal ve demokratik ilkelerine karşıydı.

Jefferson, ülkedeki ticareti kısıtlamıştı.

1812 Savaşı da ticaretin hemen hemen durmasına yolaçtı.

Fakat Massachusetts halkı asi ruhluydu, kendi milis kuvvetlerinin ülke dışında görev almasına izin vermedi ve sözcüleri 1814’teki Hartford uzlaşmasında etkin bir rol oynadı.

1815’ten sonra, dokuma sanayii gelişti.

Ayrıca birçok çeşitli sanayi merkezi kuruldu.

Ama tarım geriledi.

1830’larda, sanayideki değişimin yanı sıra, birçok bilim adamı ve sanatçının ortaya çıkmasıyla bir çeşit New England rönesansı doğdu.

Bu rönesans unitarianizm dininin liberal görüşlerini, Emerson ve öbür edebiyatların «akılcılık» felsefesini ve günden güne artan sosyal reform taleplerini birleştirdi.

Eyalette, Emerson, Hawthorn, Thoreau, Holmes, Lowell, Bryant, Parkman, Prescott v.b. gibi değerli edebiyatçılar yetişti.

Horace Mann, öğretim reformunun öncüsü oldu.

William Lloyd Garrison da 1831’de Bostonda köleliğin kaldırılması alanında çalışmaya başladı.

1845’ten sonraki başlıca siyasî olaylar Know-Nothing («Hiç Bir Şey Bilme») partisindeki kargaşalıklar ve köleliği kaldırma hareketleridir. İrlanda’dan Massachusetts’e en büyük göç bu yıllarda oldu.

Özellikle, kuzeyde deniz kıyısındaki bölgelerde gelişen Amerika’ya Doğuştan Bağlılık hareketi, Amerikan veya «Know Nothing» partisinde şekillendi.

Bu parti 1854’te Massachusetts’te oyların çoğunu topladı.

Bu arada köleliği kaldırma hareketi de özellikle 1801’de Lincoln tarafından hayli desteklendi.

İç savaşı izleyen dönemde Massachusetts, dokumacılık ve dericilik başta olmak üzere birçok alanda, önde gelen durumunu korudu.

1900’den önce, A.B.D.’deki yünün üçte bir kadarı ve çizme ve ayakkabı imalâtının yarıya yakını Massachusetts’ten geliyordu.

Bunun yanı sıra kültür alanındaki büyük gelişmeler ve çok sayıda göçmen gelmesi, ülkede köklü değişikliklere yolaçtı.

1930’dan sonra, nüfusun üçte ikiye yakınını yabancı ülkelerde doğanlar veya yabancı ülkelerde doğanların soyundan gelenler temsil ediyordu.