Midye Nedir,Midye Türleri | Ansiklopedik Bilgi |

Midye Nedir,Midye Türleri,Denizlerin kıyıya çok yakın kesimlerinde kayalara ve birbirlerine sıkıca tutunmuş binlerce midye görülebilir.

Midye Özellikleri

Midyeler birbirine eklemlenmiş iki parçalı kabukları olan yumuşakçalardır {bak. Yumuşakçalar).

Çenet denen bu kabuk parçaları gerçek midyelerde (Mytilidae familyası) düz yüzeyli, siyaha yakın koyulukta, oval, birbirine benzer biçim ve iriliktedir.

Geniş anlamıyla midye adı çiftçenetlilerin (Bivalvia sınıfı) tümünü kapsayacak biçimde kullanılmaktadır.

Bazen istiridye ve tarak gibi tanınmış gruplar bu genellemenin dışında bırakılır.

Çiftçenetlilerin denizlere dağılmış binlerce türüne ise yerine göre midye ya da istiridye adı verilebilmektedir.

Yenebilen en önemli midye türlerinden Avrupa midyesi (Mytilus edulis) Avrupa’nın kuzey ve batı kıyılarında, Akdeniz midyesi (Mytilus galîoprovincialis) Akdeniz ve ona bağlı denizlerde, California midyesi (Mytilus californianus) Kuzey Amerika’nın batı kıyılarında yaşar.

Bu midyelerin iyi gelişebilmesi ve geniş topluluklar oluşturabilmesi için tuzluluk oranı düşük, oldukça serin sular gereklidir.

Örneğin Akdeniz midyesi Türkiye’nin en çok Karadeniz ve Marmara Denizi kıyılarında görülür.

Ege Denizi’nde, İzmir kıyılarına doğru inildikçe hem sayıları azalır, hem de boyutları küçülür.

Daha güneyde ve Akdeniz kıyılarında ise ender rastlanır.

Öte yandan akarsuların denizlere döküldüğü yerler, midyelerin yaşamasına uygun bir ortam hazırlar.

Akıntıyla sürüklenmemek için ayak uzantılarının dibinden salgıladıkları bir madde, iplikçikler halinde sertleşerek saçaklar oluşturur ve bu saçaklar çeşitli yüzeylere tutunmalarını sağlar.

Yumurtalarını çenetlerinin arasındaki solungaçlarının altında taşırlar.

Uzunlukları genellikle 5-10 santimetredir.

Değerli su ürünleri arasında sayılan midyeler deniz kıyısında hazırlanan basit bir ocakta kızartılabileceği gibi özenle hazırlanan sofraların da gözde yiyeceğidir.

Bunun dışında balık yemi olarak yaygın biçimde kullanılırlar.

Avrupa midyesi 13. yüzyıldan beri özel olarak hazırlanmış midye yataklarında yetiştirilmektedir.

Midve kabuğunun iç vüzevini kaplayan sedef.

bazen düğme yapımında ya da çeşitli bezeme işlerinde kullanılır.

Denizde yaşayan midyelerin oluşturduğu inciler ise genellikle çok küçük ve değersizdir.

Midye A ve B_ vitaminlerinin yanı sıra demir, bakır, kalsiyum ve fosfor gibi mineralleri içerir.

Fakat beslenmeleri sudan süzdükleri plankton denen çok küçük canlılara ve organik maddelere dayandığından denizlerin kirlenmesi bu hayvanları da etkilemektedir.

Aşırı kirlenmiş yerlerde yaşayan ya da demir iskele kazıklarına yapışan midyeler yendiğinde zehirlenmelere yol açabilir.

Büyük Okyanus ile Hint Okyanusu’nda yaşayan dev midye (Tridacna gigas) tüm çiftçenetlilerin en irisidir.

Ağırlığı 450 kilograma ulaşabilen bu midye 100 yıl kadar yaşayabilir.

Dev midyelerin kalın etli “dudakları” binlerce tekhücreli suyosunuyla kaplıdır. Suyosunları midyenin sindirim artıklarıyla beslenirken midyeye de gereksindiği oksijeni sağlar.

Bu karşılıklı yararlanma temeline dayalı birlikte yaşama ilişkisi bir ortak yaşama örneğidir (bak. Ortakyaşama).

Çiftçenetlilerin denizlerde yaşayan ve değişik adlarla tanınan bazı üyeleri vardır.

Örneğin dar ve uzun kabukları ustura biçiminde gelişmiş Solenidae familyasının üyelerine denizçakısı, denizusturası ya da sulina denir.

Bu hayvanlar dikine gömüldükleri oyuklarında dışarı uzattıkları kaslı ayaklarını kullanarak hızla yukarı aşağı hareket edebilirler.

Bazı türleri sifonlarından su püskürterek kısa mesafeleri yüzerek aşar.

Pinalar (Pinna cinsi) da dikey olarak kumlu diplere gömülür.

Fakat uzun bir üçgen biçimindeki ince çenetlerin arka bölümü genellikle gömüldükleri yerin dışında kalır.

Bazılarının uzunluğu 80 santimetreyi aşar.

Akdeniz’de ve ona bağlı denizlerde yaşayan iri bir tür turuncu kabuğuyla dikkat çeker.

Bu ince ve kırılgan kabuklar bazen abajur gibi süs eşyalarının yapımında kullanılır.

Çiftçenetlilerin denizlerde yaşayan binlerce türü vardır.

Bunlardan birçoğu yumuşak zeminlere gömülerek yaşar.

Barındıkları oyukları kazarken genellikle çenetleri arasından uzattıkları kaslı ayaklarını kullanırlar.

Derine gömülen türler besinlerini ve gerekli oksijeni yukarı doğru uzattıkları sifonlarına çektikleri suyla sağlar.

Midye Türleri

Zebra Midyesi (Dreissena polymopha)

Boyu 2-5 cm’dir.

Doğal yaşam alanı Hazar Denizi ve Karadeniz’dir.

Bakteriler ve su yosunlarıyla beslenir.

Kabuğundaki desen nedeniyle zebra midyesi olarak adlandırılır.

Dev midye (Tridacna gigas)

En büyük midyedir.

Boyu 150 cm, ağırlığı 250 kg kadar olabilir.

Suyosunlarıyla Türkiye denizlerinde yoktur.

mavi midye (Mytilus edulis): iki parçalı mavimsi siyah bir kabuğu vardır.

Boyları 5-20 cm’dir. Yaşam süreleri 15’yıla yakın olabilir.

40 m’yi bulan derinliklerde yaşarlar.

Besinlerini suyu süzelerek alırlar ve bir saatte 1,5 litre suyu süzebilirler.

Tarak Midyesi (Pecten maximus)

İki parçalı, yelpaze şeklinde, üzerinde oluklar bulunan bir kabuğu vardır.

Mikroorganizmalarla beslenir.

Boyu 2,5-15 cm’dir. Kıyıdan başlayarak 250 m derinliğe kadar yaşayabilirler.

Türkiye denizlerinde yoktur.

Kelebek Midyesi (Donax variabilis)

Boyu 1,5-2,5 cm’dir. İki parçalı bir kabuğu vardır.

Deniz kıyısında, dalgalı yerlerde yaşar.

Bunun nedeni bu bölgelerin oksijen ve besin açısından zengin olmasıdır. Sürüklenmemek için kendini kuma gömer.

Mikroorganizmalarla beslenir.

Türkiye denizlerinde yoktur.

Pina Midyesi

Kürek şeklinde, açık kahverengi bir kabuğu vardır.

Kabuğunun sivri ucundan deniz tabanına gömülür.

Mikroorganizmalarla beslenir.

Bunun dışında pinalardan inci çıkabilir.

Çin Şapkası Midyesi (Patella caerulea)

Palette olarak da bilinir, Bunun dışında yem olarak da kullanılır.