Milli Birlik Komitesi,Amacı,Kararları | Tarih Bilgileri |
Milli Birlik Komitesi Hakkında Ansiklopedik Bilgi,27 Mayıs 1960 devrimini yapan Milli Birlik komitesi üyelerinden, Anayasanın 70. maddesinde kendilerine Cumhuiyet senatosu tabiî üyeliği hakkı tanınanların T.B.M.M.nde meydana getirdikleri yasama topluluğu.
Milli Birlik Komitesi Amacı
27 Mayıs hareketini gerçekleştirenler, amaçlarını sonradan yeni bir anayasa ile Atatürk devrimlerini teminat altına alma ve hukuk devletinin şartlarını yerine getirme olarak belirlediler (1924 Anayasasının Bazı Hükümlerinin Kaldırılması ve Bazı Hükümlerinin Değiştirilmesi Hakkında 1 Sayılı kanun).
27 Mayıs günü radyolar aracılığıyla, müdahalenin, mevcut siyasi partilerden hiç biri lehine yapılmadığı, kardeş kavgasını önleme amacını güttüğü bildirilmişti.
Milli Birlik Komitesi Kararları
Merkezi Ankara’da olan hareketin fiili lideri Cemal Madanoğlu’nun çağrısı üzerine başkentte toplanan bilim adamları, müdahaleyi başarıyla sonuçlandırmış olan ordu mensuplarına iki tavsiyede bulundular.
ilk gün «muhafaza» edilmek üzere toplanmışken, ertesi gün serbest bırakılmalarına başlanan iktidar mensupları (D.P.’li cumhurbaşkanı, B.M.M. başkanı, başbakan, bakanlar, milletvekilleri v.d.) derhal tutuklanmalı ve gerekli anayasa düzeni kuruluncaya kadar ülke yönetimine Silâhlı kuvvetler adına bir heyetçe elkonulmalıdır.
Liderliği kabul edeceğini cunta mensuplarından birine (Sadi Koçaş) daha önce bildirmiş olan orgeneral Cemal Gürsel de bu arada İzmir’den gelerek, hareketin başına geçti.
Milli Birlik komitesine, hareketi Ankara ve İstanbul’da, çoğu birbirinden habersiz olarak hazırlamış cuntaların mensuplan alındı ve o sırada yurt dışında bulunan ilgililer (Dündar Seyhan, Talât Aydemir, Sadi Koçaş) komite dışı kaldılar.
Gürsel’in teklifiyle komitede, kara, hava, deniz ve jandarma kuvvetlerinin temsil edilmesine de önem verildi:
Gürsel’den gayri 37 üyeden meydana gelen heyet, 12 haziran 1960 günü, 1 Sayılı kanunla birlikte ilân edildi. (Başkan Cemal Gürsel.
1960 ihtilali milli birlik komitesi üyeleri
- Ekrem Acuner
- Fazıl Akkoyunlu
- Refet Aksoyoğlu
- Mucip Ataklı
- İrfan Baştuğ
- Rıfat Baykal
- Emanullah Çelebi
- Ahmet Er
- Orhan Erkanlı
- Vehbi Ersü
- Numan Esin
- Suphi Gürsoytrak
- Orhan Kabibay
- Kadri Kaplan
- Mustafa Kaplan
- Suphi Karaman
- Muzaffer Karan
- Kâmil Karavelioğlu
- Osman Koksal
- Münir Köseoğlu
- Fikret Kuytak
- Sami Küçük
- Cemal Madanoğlu
- Sezai Okan
- Muzaffer özdağ,
- Fahri özdilek
- Mehmet özgüneş
- Şükran özkaya
- Selâhattin özgür
- İrfan Solmazer
- Şefik Soyuyüce
- Dündar Taşer
- Haydar Tunçkanat
- Alparslan Türkeş
- Sıtkı Ulay
- Ahmet Yıldız
- Muzaffer Yurdakuler
M.B.K.’nin görevi, 1961 Anayasasının geçici 5. maddesi uyarınca T.B.M.M.’nin toplandığı 25 ekim 1961 günü sona erdi.
Bu süre içinde komitenin kuruluşunda ve yetkilerinde bazı değişiklikler oldu: Kurucu meclis toplanıncaya kadar (6 ocak 1961), yasama ve yürütme yetkileri komitedeydi.
M.B.K., yasama yetkisini kendi, yürütme yetkisini de kurduğu Bakanlar kurulu aracılığıyla kullandı.
Devletin tek hâkimi durumuna giren M.B.K.’nin üyeleri arasında, kısa süre sonra, iktidarda kalış süresi, seçim tarihi, reformlar v.b. konularda anlaşmazlıklar çıktı.
Sonunda 14 üye (Fazıl Akkoyunlu, Rıfat Baykal, Ahmet Er, Orhan Erkanlı, Numan Esin, Orhan Kabibay, Mustafa Kaplan, Muzaffer Karan, Münir Köseoğlu, Muzaffer özdağ, İrfan Solmazer, Şefik Soyuyüce, Dündar Taşer, Alparslan Türkeş) M.B.K.’den uzaklaştırıldı (13 kasım 1960).
1961 Anayasasının kabulüyle 23 M.B.K. üyesinden 21’i (İrfan Baştuğ ölmüş, Cemal Madanoğlu istifa etmişti) tabii senatör adıyla Cumhuriyet senatosuna girdi.
Bu arada Sıtkı Ulay ve Osman Koksal istifa ettiğinden, Fikret Kuytak ise öldüğünden 1971’de bu sıfatla senatoda kalanların sayısı 18’di.