Mimarbaşı Nedir,Görevleri,Yetiştirilmeleri | Osmanlı Tarihi |

Mimarbaşı Nedir,Görevleri,Yetiştirilmeleri Hassa mimarlarının en yüksek rütbelisi (sermimarânı hassa da denir).

Mimarbaşı’nın, Osmanlı devleti merkez teşkilâtı içinde önemli yeri vardı.

Bu görevin, İstanbul’un alınmasından sonra başladığı sanılıyor.

Mimarbaşının Görevleri

Mimarbaşının en önemli görevleri, devlet binalarının planlarını yapmak, keşif bedellerini hazırlamak ve yapılan tasarlamalara göre, yapım işlerini yürütmekti, önceleri, donanma gemileri için kereste sağlamak da mimarbaşı ların göreviydi, sonradan bu görev tersane mimarlarına verildi.

İstanbul’da, cami, kasır, ev, hamam, bent, çeşme ve kaldırım yapımı, su, temizlik ve yapı nizamlarının denetimi de mimarbaşılann görevlerindendi.

Mimarbaşı tarafından hazırlanan planlar padişahın onayı alındıktan sonra Divanı Hümayunda İncelenirdi.

Yapım, onarım veya keşif bedellerini gösteren defter, mimarbaşı tarafından defterdarlığa verilir, orada incelenerek ödemeler yapılır; sonuç, sadrazama bildirilirdi.

Bir örneği mimarbaşında bulunan keşif defteri, baş muhasebe kalemine kaydedilir ve inşaat sürekli olarak denetlenirdi.

Mimarbaşı veya görevli hassa mimarı

İnşaatın başlamasından bitimine kadar bir masraf defteri tutar ve ilk keşif bedeliyle bu masraf defteri karşılaştırılırdı.

Mimarbaşı İstanbul’da Tamirat Ambarları dairesinde çalışırdı.

İstanbul’dan ayrıldığı zaman, hassa mimarlarının en kıdemlisi kendisine kaymakam olarak vekâlet ederdi.

Mimarbaşı da öteki hassa mimarları gibi ulufe alırdı.

Mimarbaşılar ayrıca, saraya veya vakıflara ait binaların yapım ve onarımından, İstanbul’daki dükkânlardan, ermeni ve yahudi evlerinden belirli bir rüsum alırlardı.

Cemaati Mimaranı Hassa adı verilen dairenin başkanı olan mimarbaşının maiyetinde, kethüda, kalem kâtibi, mimarlar ve çeşitli sanat dalından ustalar bulunurdu.

Mimarbaşılığa, genellikle hassa mimarları ocağından yetişmiş olanlar, bazen de yine bir mimar olan su yolu nazırlarından biri getirilirdi.

Mimarbaşı, yaşadığı sürece bu görevde kalırdı, ilk defa, Sultan İbrahim devrinde, mimarbaşı Kasım Ağanın azliyle bu ilke bozuldu.

1801’de, mimarbaşılann, Mühendishanei Hümayun hülefası arasından seçilmesi kararlaştırıldı.

Mimarbaşılık Mahmud II devrine kadar sürdü.

1831’de Şehremaneti hizmetleri birleştirilerek Ebniyei Hassa («saltanat makamına ait binalar») müdürlüğü kuruldu.