Moab Ülkesi | Tarih Bilgileri |

Moab Ülkesi Filistin’de tarihi bölge. Doğuda ölü denize hâkim yaylalar üzerinde, bugün Ürdün’de.Moab ülkesi eski bronz devrinden (M.ö. 3000’e doğr.) başlayarak bin yıl kadar işgal altında kaldı.

Uzun bir aradan sonra, M.ö. XII. yy.dan sonra ikinci bir işgalin olduğu anlaşılıyor.

Kutsal Kitap’ta İkinci Krallar kitabı M.ö. IX. yy.da israil krallığıyla Moab krallığı arasındaki çatışmaları nakleder.

Moablılar sık sık akınlar yapıyor, Kemoş adı verilen kan dökücü kültleriyle İsraillileri korkutuyorlardı.

Kralları Eglon, Yargıçlar devrinde, Blinyamin’in topraklarını istilâ etti.

Moablar Saul’e yenildiler ve bir süre Davud’un hâkimiyeti altında kaldılar.

Moab kralının bazalttan yapılma stel Meşa (M.ö. 842) 1868’de Dibon harabeleri yakınında bulundu (Louvre müzesinde).

Fenike alfabesiyle ve moab dilinde yazılmış olan bu dikilitaş İsrailli Joram’a karşı kazanılan Meşa zaferini anlatır.

İki dikilitaş daha Moab’dan kalmadır: 1851’de bulunan, bugün Louvre müzesindeki Shihan steli ise muhtemelen III. binyıl sonlarına aittir: başı ile bacakları yandan görünen miğferli bir savaşçı, iki eliyle kavradığı mızrağı fırlatmak üzeredir. «Balu’ah steli» denilen ikinci stel (Amman müzesi) 1930’da bulundu.

Üzerinde, bir yazı kalıntısıyla, M. ö. XII. yy.a ait mısırlılaşmış bir kabartma ve bir kralı Moab tanrısına takdim eden bir tanrıça vardır. Persler, Mısır, Suriye, İskenderiye ve Romalılar tarafırdan köleleştirilen Moab’lılar yavaş yavaş Nabathea’lılarla kaynaştılar.

Moab Dili

Yalnız Moab kralı Mesa’nm mezartaşı üzerindeki yazılan aracılığıyla bilinir.

Bu yazıtın dili, Samî dillerinin Kenan dalına girer. Bu sebeple moab dili İncil ibranîcesinden çok az farklıdır.

Bu yüzden yazıtın metni iki lehçe arasında ancak küçük farklar bulunduğunu ortaya koyar.

Moab dili, kelime listesindeki bazı özellikleriyle (msl. yıl ismi) fenike diline yaklaşır.

İsim morfolojisi fenike dilini veya Arapçayı hatırlatan bazı nitelikler (tekil dişil eki gibi) veya ibranîceden çok Aramcayı hatırlatan (erilin çoğul eki gibi) özellikler ortaya koyar.

Arapça ve Asurca gibi, moab dilinde de bir özedönüşlü biçim ile ikinci kökten sonra bir «iç» eke rastlanır; moab dili, başlangıçta fiillerin üçüncü kökünde bulunan vav’ı korudu (bu kökler İbıanîce’de lamedhe oldu).

Moab dili, sözdizminde İbranîcedeki basit bağlacın yerine bileşik bir bağlaç kullandı.

Moab dilinde ismi takip eden şahıs zamirinde!} önce tanım edatı tekrarlanmaz.

Moab yazısı, Eskiçağ Biblos fenike alfabesinden türemiştir.