Napoli Okulu | Kültür,Sanat,Tarih |
Napoli okulu Mimarlık. Yakın Ortaçağda Bizans mimarî biçimleri, Benevento’daki Santa-Sofia’dan Monte Cassino’daki Santa-Maria’ya kadar güney illerine hâkim oldu (VIII. yy.).
Monte Cassino’daki büyük manastır yunan kültürünün yayılmasında önemli bir merkez halini aldı.
Norman hâkimiyeti altında, yapı kalfaları genel olarak arap işçileri tarafından değiştirilen veya renklendirilen cluny tipi planları uyguladılar.
Schwaben çağında Friedrich II’nin beğendiği antik formlar («capva kapısı») gotik unsurlarla karıştı ve Anjou’lu Carlo’nun tahta çıkışı ile fransız gotiğinin prestiji arttı.
Napoli’de 1239’dan itibaren yapılmaya başlanan San Lorenzo, San Domenico ve Castel Nuovo’da bu etki görülür.
Bu etki XIV. yy.da. San Pietro Maiello (1316), Santa Maria Donnaregina (1233) ve Santa Maria incoronata’da (1352) mahallî unsurlarla çeşitlilik kazanır.
XV. yy.da toscana tarzından ilham alan yapılarda uzun süre renkli dekorlar hâkim oldu.
Floransalı G. da Sangallo ve G. da Maiano. Alfonso IV için yapı planları hazırladılar (Poggio Reale villası).
Napoli’de en dikkate değer ve en hür mimarlar.
XVII. ve XVIII. yy.larda ortaya çıktı. Bergamolu C. Fanzago’dan sonra, napolili mimarlardan antik yapılarda değişiklikler yapan Guglielmelli, mimar, dekoratör, heykeltıraş D. A. Vaccaro; İtalyan senografyasının son Caserta’nın mimarı L. Vanvitelli, barok üslûbunun fantezilerini Napoli’de yaydılar.
Bu üslûbun son örneği, F. Fuga’nın yaptığı Gerolomini kilisesinin cephesidir.
Heykeltıraşlık
Roman çağında heykeltıraşların modellerini, fildişleri ve bizans dokumaları meydana getiriyordu.
Grifonlar, palmetler ve kıvrıkdallar, mermer kaplamaları ve plakları süslüyordu.
XIV. yy.da Siena’lı Tino di Camaino, Napoli’de floransa tarzı büyük mezarlar yaptı.
XV. yy.da anıtsal gruplar gözükmeye başladı: Çarmıhtan indirme, İsa’nın Doğuşu; Guido Mazzoni, pişmiş toprak veya boyalı ahşap içinde, göz alıcı ve yapmacıksız «canlı tablolar» meydana getirdi.
Barok çağda, heykelciklerle süslenmiş İsa’nın doğum sahneleriyle birlikte, çeşmeler ve şehir süslemeleri de napoli heykelciliğinin örnekleri olarak gözüküyordu.
Bu eserlerin en ünlüleri XVII. yy.da C. Fanzago ve XVIII. yy.da G. di Fiore tarafından yapıldı.
Yukarıdaki heykel tiplerine Vanvitelli’nin Caserta bahçeleri kompozisyonları ve Santa Maria della Pietâ şapelinin (1749-1766) oymalı ve kabartmalı dekorları da eklenebilir.
Resim
Napoli tarzı resmin ilk belirtileri, Yunanlılardan veya Suriyelilerden ilham alan Monte Cassino minyatürcülerinin eserlerinde görünür.
XIV. yy.da Santa-Maria Donnaregina kilisesinin koro bölümünü süsleyen Cavallini ve Castel dellOvo’da Ünlü Kişiler resim galerisini hazırlayan Giotto mahallî dekorcuları büyük ölçüde etkilediler.
Bu dekorculardan biri de Santa Maria İncoronata’da etkileyici resim ve dekorasyonları yapan Oderisio’dur.
Napoli XV. yy.da aragonlu prenslerin eline geçti ve resim alanında İspanya ve Provence ile sıkı bağlar kuruldu.
Bu milletlerarası kültür (meselâ Colantonio ve onun aracılığıyla Antonello da Messina gibi) mahallî sanatçıları etkiledi. Napoli XVI. yy. boyunca gelip geçen ressamlara sahne oldu.
Caravaggio’nun 1606’da Napoli’ye gelmesiyle, güney okulunda rönesans başladı.
Caravaggio’nun birçok öğrencisi oldu: G. B. Caracciolo, D. A. Vaccaro, «Massimo sövalyesi» denen M. Stanzione. 1630’dan sonra bu akım Artemisia Gentileschi Lomi ve Napoli sarayının İspanyol ressamı G. de Ribera sayesinde genişlik kazandı ve yayıldı.
Flandre ve Venedik’i ziyaret eden M. Preti’nin resimlerinde bu sanatın daha karmaşık ve daha iyi geliştirilmiş biçimlerine rastlanır.
Barok dekorcu Luca Giordano ve öğrencileri Francesco Solimena, F. de Mura’nın çabalarıyla roma, napoli, hattâ venedik sanatları büyük bir açılma ve yayılma sağlayacak şekilde birleşti.