Nato Nedir,Hangi Amaçla Kurulmuştur | Tarih Bilgileri |
Nato Nedir,(North Atlantic Treaty organization’ ın kısaltılmış adı).
Nato Nedir,Hangi Amaçla Kurulmuştur
Kuzey Atlantik paktını imzalayan devletlerin İktisadî durumlarını sarsmadan silâhlanmasını sağlamakla ve silâhlı kuvvetlerini tek ve etkili bir kumanda altında toplamakla görevli kuruluş (Kuzey Atlantik paktı) Türkiye’nin NATO’ya girişi 18 şubat 1952’de T.B.M.M. tarafından onaylandı.
Türkiye, Birinci Dünya savaşında yenilgiye uğradıktan sonra batılı devletler tarafından paylaşılmak istenince, bu devletlerle savaşa başlamış ve Kurtuluş savaşı sonunda bağımsızlığını kazandı.
Kurtuluş savaşının, esas olarak, batı devletlerine karşı verilmesi ve S.S.C.B.’nin Ankara hükümetine yardım etmesi, ilk bakışta, yeni Türkiye cumhuriyetinin Doğu’ya dönük bir dış siyaset takip edeceği kanaatini uyandırdı.
Cumhuriyetin kurucu kadrosunun lideri olan Atatürk, hiç bir medeniyetin tek bir milletin eseri sayılamayacağı ve hâkim medeniyetin batı medeniyeti olduğu görüşünden hareket ederek, Türk devletinin batı topluluğuna girmekten başka bir seçim yolu olmayacağı esasını kabul etti.
Daha sonraki askerî ve siyasî olayların da etkisi bulunmakla birlikte, Türkiye’nin bugün NATO ittifakı içinde bulunmasının temel dayanağı bu olmuştur.
Türkiye, İkinci Dünya savaşı sonuna kadar, «yurtta barış ve cihanda barış» ilkesine uyarak herhangi bir cephe ittifakından kaçındı.
İkinci Dünya savaşından sonraki gelişmeler ve özellikle S.S.C.B.’nin 7 ağustos 1946 tarihli Boğazların hukukî statüsüne ilişkin notası ve başka istekleri, temel felsefesi batı medeniyeti topluluğuna bağlılık olan Türkiye’yi kesin olarak batı devletleriyle aynı cephede bulunmaya yöneltti.
Bu kesin yönelişte, Truman doktrini gereğince Yunanistan ile birlikte Türkiye’nin de A.B.D.’den yardım ve destek görmesi önemli bir etken oldu, ilk adım olarak, 1949 ağustosunda Türkiye ve Yunanistan Avrupa konseyine kabul edildi.
Sonra da, bu iki devletin, NATO ittifakı içine alınması konusundaki istekleri tartışılmaya başlandı.
NATO ittifakı bakımından Akdeniz’in güvenliğinin önemi ortaya çıkınca, ittifak içindeki üyeler Türkiye’nin bu ittifaka alınmasının faydalı, hattâ gerekli olduğu düşüncesini benimsedi.
1951’de NATO güneydoğu kanadının güvenliği için Türkiye ve Yunanistan’a, bütün hak ve yükümlülükleriyle NATO üyeliklerinin verilmesi, stratejik bakımdan kabul edildi.
İngiltere’nin Ortadoğu’nun güvenliği hakkındaki görüşlerinin de gelişmesi ve Türkiye’nin NATO üyesi olmasının en iyi çözüm yolu sayılacağını kabul etmesi üzerine, 21 eylül 1951 ’de Kuzey Atlantik antlaşması (NATO) konseyi, Ottawa’da, Türkiye ile Yunanistan’ın NATO’ya girmesini karar altına aldı.
Giriş protokolü 17 ekimde imzaya hazır duruma getirildi. Türkiye’nin NATO’ya girişiyle, antlaşmanın 6. maddesi değiştirilerek, Türkiye’yi de içine alacak şekilde genişletildi.
Durum, S.S.C.B. tarafından protesto edildi ve Türkiye’nin bu ülkeye karşı saldırgan bir tutum aldığı belirtildi.
Türkiye ise, cevap olarak, NATO ittifakına girişinin yalnız kendi güvenliğini koruma amacını güttüğünü, savunma konusunda Türkiye’nin endişelerini S. S.C.B.’nin anlamakta güçlük çekmeyeceğini belirtti.
29 Ocak 1952’de, A.B.D. senatosu, Türkiye ve Yunanistan’ın NATO’ya girmelerini onayladı.
18 şubat 1952’de türk ve yunan parlamentoları, hükümetlerinin giriş kararlarını onayladılar.
20-25 Şubat tarihleri arasında Lizbon’da yapılan dokuzuncu NATO konseyi toplantısına Türkiye ve Yunanistan temsilcileri de katıldı.
NATO ittifakı, bütün üyeleri gibi Türkiye’ye de birtakım yükümlülüklerle birlikte toplu bir savunma garantisi de vermektedir.
Bu amaçla, çeşitli altyapı tesislerinin kurulması için yardımlar yapılmakta, ayrıca, NATO üyesi taraflar arasında karşılıklı ve çeşitli yardım antlaşmaları gerçekleştirilmektedir.
1961 Anayasasına göre, silâhlı kuvvetlerin kullanılmasına izin verme yetkisi Türkiye Büyük Millet meclisine aittir.
Ancak, yine Anayasada belirtildiği gibi, Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası antlaşmaların gerektirdiği durumlar bunun dışındadır.
Bu tür antlaşmaların basında da NATO gelmektedir.
