Nihilizm Nedir,Temsilcileri | Felsefe Bilgileri |

Nihilizm nedir,temsilcileri kimlerdir,(lat. nihil, hiç > fr. nihilisme’den). Her şeyin inkârı.

Sosyal görenek ve gelenekle Nihilizm, Rusya’nın dışarıda (Kırım yenilgisi) ve içeride (Aleksandr II’nin giriştiği reformların başarısızlığa uğraması) derin bir buhran geçirdiği sırada ortaya çıktı.

Felsefe Nihilizm

Bir siyasî parti değil de bir zihniyet meselesi olan nihilizm Çernişevski’nin «Ne yapmalı?» (1864) sorusunu kendi kendilerine soranların umutsuzluğudur.

Nikolay I’in hükümdarlık devri sonundaki romantik idealizmden çok uzak olan bu zihniyet, Aleksandr II reformları devrinde meydana getirildi.

Ama bu reformlara karşı girişilen hareketler yüzünden lüzumsuz olduklarını duyan kadroların (hekim, avukat, tarım ekonomisi teknisyenleri v.b.).

Özellikle Aleksandr II’nin sosyal ilerleme siyasetinden yararlanmak umuduyla üniversiteye giren ve hayatta kendilerini eli boş ve amaçsız bulan yoksul sınıflardan (iflâs etmiş asilzadelerin oğulları, azat edilmiş köleler, genç kızlar v.b.) gelme genç aydınların zihniyetiydi.

Bu yüzden, intiharlar ve başarısız komplolar birbirini izliyordu.

Dobrolyubov (1836 -1861) ve Pisarev’i (1840-1868) lider olarak kabul eden ve Auguste Comte’un pozitivizminden derinden derine etkilenen ilk nihilistler, her şeyin sebebi bilimsel olarak incelenmedikçe sosyal ilerlemenin gerçekleşemeyeceğine inanıyorlardı.

Nihilistler hiç bir teorik açıklamayı ve önyargıyı kabul etmiyor, ilâhiyat, estetik v.b. alanlarda kendilerine aşılanmış fikirleri bir kenara atarak dünyalarını yeni temeller, özellikle de tabiat bilimlerinin üstüne kurmak istiyorlardı.

Kötülüğün kaçınılmaz bir şey olduğunu inkâr ediyorlar ve bilimsel zihniyetle kurulacak bir toplumun, halk kitlelerine mutluluk sağlayacağını düşünüyorlardı.

Nihilizm, 1870’ten sonra Çemişevski’nin (1818-1889) etkisinde gelişti.

Bu düşünürün sürgüne gönderilmesi (1862-1883) ise, ihtilâlci çevrelerde büyük bir ün kazanmasına yol açtı.

Tam anlamıyla materyalist olmalarına rağmen nihilistler, olayların bilimsel açıklanmasından çok, pratik eylemle, İktisadî meseleler ve Rusya’da kapitalizmin gelişmesi meselelerinin incelenmesiyle ilgileniyorlardı.

Ne var ki gerek hükümet makamlarının kovuşturması, gerek tahrikçilerin etkisiyle, nihilistlerden bazıları, anarşistlerin çıkardıkları olaylara ve hazırladıkları suikastlara katıldılar.

Oysa bu davranış nihilistlerin temel programında yer almıyordu.

Böylece, nihilistlerle Neçayev gibi kişiler arasında bir bağlantı kuruldu.

Neçayev, Bakunin’den de ileri giderek genç nesillere şöyle sesleniyordu: «Tam yolla çamura dalın, ne kadar mümkünse o kadar yakıp yıkın: bunun sonucunda mevcut kurumların ancak iyi olan yanları ayakta kalabilir».

Nihilist ve anarşist hareketlerin birbirine karışması çarlık hükümetinin baskısıyla daha da arttı.

Gerçekten de muhaliflerle üniversitelilerin peşine düşen hükümet bunların kaçmalarına ve aralarındaki görüş aykırılıklarını hesaba katmadan yabancı ülkelerde birleşmelerine sebep oldu.