Niş – Sırbistan,Tarihi,Eserleri | Coğrafya Bilgileri |
Niş – Sırbistan,Yugoslavya devletinin Sırbistan içinde şehir. Nisava kıyısında,’.Güney Morava’nın kolu) 230 000 nüf. Ticaret merkezi (tahıl, şarap, hayvancılık ürünleri).
Niş Tarihi
Niş, Murad I zamanında (1360-1389), türk hâkimiyetine girdi ve Anadolu’dan getirilen türk göçmenler buraya yerleştirildi.
1443’te Macaristan-Polonya kralı
(Wladislaw) tarafından ele geçirilen Niş, 2 ocak 1444’te Osmanlılar tarafından geri alındı.
Semendire’nin (Smederevo) alınması üzerine (1459), Semendire sancağına bağlandı.
Belgrad’ın Osmanlılar tarafından alınmasından sonra, osmanlı ordularının Batı’ya yaptıkları seferler için önemli bir karargâh oldu.
XVII. yy.ın sonlarında osmanlı iktidarının zayıflamaya başlaması, Niş üstünde de etkisini gösterdi.
1689’da avusturyalı Baden kontu tarafından işgal edildi; ancak bir yıl sonra kurtarılabildi (1690).
Pasarofça antlaşmasıyla Belgrad’ın kaybedilmesi üzerine bir sınır şehri oldu.
1737-1739 Savaşları sırasında, tekrar Avusturyalılar tarafından işgal edildi; bir süre sonra yine Osmanlıların eline geçti.
1830’da Sırplara muhtariyet verilince, Niş tekrar bir sınır şehri oldu ve Sırbistan’dan kaçan müslümanların bir kısmı Niş’e yerleştirildi.
1836’da nüfusu 16 000 kadardı.
1839’da, çevresindeki yerlerin de ona bağlanmasıyla, eyalet oldu ve başına Vâsıf Paşa getirildi; Sofya, Samokov ve Köstendil de Niş’e bağlandı.
Tanzimattan sonra bu bölgede çıkan bulgar isyanları şehrin İktisadi ve ticari hayatını sarstı.
Niş tekrar bir vilâyet haline getirildi ve başına da Midhat Paşa tayin edildi.
Midhat Paşa ırk, din ve milliyet farkı gözetmeden vilâyet ilerigelenlerinin kendisiyle işbirliği yapmasını sağladı.
Toprak davaları çözümlendi, eşkiyalığa son verildi.
25 000 Kidar çerkes göçmen Niş çevresine yerleştirildi.
Midhat Paşa, 1868’e kadar süren valiliği sırasında Niş ve çevresinde yollar, okullar, ıslahhaneler ve yardım sandıkları kurarak vilâyetin gelişmesine çalıştı.
1864’te Silistre ve Vidin de Niş vilâyetine bağlanarak Tuna eyaleti meydana getirildi.
1872’de Semlin-Niş-İstanbul demiryolunun yapımına başlandı.
Berlin antlaşmasıyla Niş Sırbistan’a bağlanarak türk yönetiminden ayrıldı (1878).
Niş Tarihi Eserler
Niş’in mimari eserleri arasında eski bir bizans kalesinden kalma sur yıkıntıları dikkati çeker.
Bu kale türk hâkimiyeti sırasında onarım görmüştür.
Bizanslılara ait mezarlardan birinde IV. – V. yy.dan kalma freskler vardır.
XVII. yy. da şehirde 22 sıbyan mektebi, 200 dükkân ve 2 060 ev ile Gazi hüdavendigâr, Muslîefendi, Hüseyinkethuda camileri, birçok mescit ve tekke bulunuyordu.