Nizam-ı Cedid,Kurulması,Kaldırılması | Osmanlı Tarihi |

Nizam ı Cedid Nedir,Selim III zamanında kurulan talimli asker ocağına verilen ad.

Nizam-ı Cedid Ordusunun Kurulması

Bostancı ocağına bağlı tüfekçi bostancı ortası adıyla kuruldu (1793).

İlk hazırlanan nizamnameye göre, Nizamıcedit ocağı 12 000 kişi olacak, bunun 1 600 kişisi İstanbul’da, ötekiler de başka bölgelerde yetiştirileceklerdi.

1794’te Levend Çiftliği kanunnamesi hazırlandı.

Nizam-ı Cedid Ordusunun Özellikleri

Nizam-ı Cedid ve subayları için ayrı bir kıyafet kabul edildi.

Askerler, baldırları dar mavi şalvar, kırmızı dar ceket ve kırmızı barata giyecekler, pabuçları kırmızı olacak ve sarı tokalı kemer takacaklardı.

Subayların ceketleri daha uzun, önü ve kolları sırmalı, barataları sırmalı şeritli olacak; ayrıca rütbe işaretleri taşıyacaklardı.

Erlerin silâhı pala, tüfek ve süngü; subaylann ise kılıçtı.

Nizamıcedit ocağı için Levent’te kışlalar yapıldı.

1 602 Er ve subayın bulunduğu bir orta kurularak başına bir nazır getirildi.

Kurulan bu ortada 12 bölük vardı.

Emrinde bir sağ ve bir sol kolağası bulunan bir binbaşı ortaya kumanda ediyordu.

Bölükler ise her birinin emrinde iki mülâzım bulunan yüzbaşıların kumandası altındaydı.

Levend Çiftliği kanunnamesine göre her bölükte bir top, topçu neferleri ve topçu subayları bulunacaktı.

Ocağa alınacak erler en çok 25 yaşında, güçlü kuvvetli ve iyi ahlâklı olacak; subaylar emir eri kullanamayacaklar, özel hizmetleri için dışarıdan adam tutacaklardı.

Nizamıcedit ocağının masraflarını karşılamak için ayrı bir hazine  kuruldu.

Subaylann maaşı ve erlerin masrafları bu hâzineden karşılanacaktı.

1799’dan sonra nizamıcedit askerleri, eyaletlerde de yetiştirilmeye başlandı.

Bu işte, özellikle Karaman valisi Kadı Abdurrahman Paşa ile Cebbarzade Süleyman Paşa başarılı oldular.

Selim III zamanında topçu ocağında da yenilikler yapıldı; yeni bir kanunname hazırlandı.

Buna göre, topçu ocağı, herbirinde 10 top bulunan 25 ortadan kuruluyordu.

Her top, 10 topçu tarafından kullanılacak; sürat topları için fazla olarak 10 tüfekli er ayrılacaktı.

Bundan başka top arabacıları ve top dökümcüleri için yeni kışlalar yapıldı ve nizamnameler hazırlanarak bunların da ıslahına çalışıldı; İstanbul, Selânik ve Gelibolu baruthaneleri yeniden düzenlendi.

Nizam-ı Cedid Kaldırılması

Nizam-ı Cedid ocağının kısa zamanda gelişmesi yeniçerilerin ve onlarla işbirliği yapanların düşmanlığına yol açtı.

Veliaht şehzade Mustafa, şeyhülislâm Ataulah Efendi, İstanbul kaymakamı Musa Paşa, Nizam-ı Cedid’e karşı olanların başında geliyordu.

Bunların kışkırtmaları sonucu Karadeniz boğazında bulunan kale yamakları, nizamıcedit elbisesi giymeyi reddederek, Kabakçı Mustafa’nın reisliğinde ayaklandılar (1807).

Ayaklananları bastıracak kuvvetlere sahip olduğu halde Selim III, Nizamıcedit ocağının kaldırıldığını bildirdi (1807) ve âsilerin, idamını istedikleri kimselerin öldürülmesini emretti.