Nogaylar Kimdir,Tarihçesi
Nogaylar Kimdir,Moğolca Mangıt, Asya’da yaşayan Türk kavmi. Tarihi yerleşme alanları:
1. Don-Kuban ırmakları arası
2. Kırım’ bölgesi
3. Astrakhan bölgesi
Nogayların Tarihçesi
Göçebe ve Yerleşik bir hayat sürerlerdi.
Göçebe olanlar hayvancılıkla uğraşır ve derme çatma evlerde otururlardı Yerleşik hayat sürenler daha çok ziraatla uğraşırlar, «kara öylü» denilen evlerde otururlardı.
Nogaylar, askeri bir,.. Kuruluş olan boylar (uruk) halinde teşkilatlanmışlardı.
Boylar, mirzalar tarafından yönetilirdi.
Büyük beyleri Yayık havzasında veliaht ise Etil (Volga) havzasında konup göçerdi.
XVI. yy. Nogayların gelişme çağıdır.
Bu yüzyılda nogay kumandanı Yusuf Bey, Kanunî Sultan Süleyman ile ilişkiler kurdu ve Ruslar ile mücadele etti.
Kanuni, kendisine emîrülümera unvanını verdi.
Yusuf Bey zamanında Etil ırmağının doğu tarafı «Nogay sahrası», batısı ise «Kırım tarafı» diye adlandırılıyordu.
Bu yüzyılda Etil ırmağının batısında nogay boyları yoktu.
XVI. yy.ın ikinci yarısında birçok nogay boyu, Etil ırmağının batısına Kafkasya ve Kırım’a göçtü.
Kazakistan’da kalan Nogaylara Ulu Nogay, Kırım’a giden Nogaylara ise Kiçi Nogay denildi.
XVI. yy.ın ikinci yarısında birçok rus-nogay çatışması oldu.
1580’de Ruslar, Saraycık’ı yaktılar, 1584’te Teke kalesini yaparak çevredeki Nogayları denetimleri altına aldılar.
Büyük Petro, Nogaylann çoğunu Kuma ve Kuman steplerine sürdü.
Bazı Nogaylar Türkiye’ye göç ettilerse de 1770’te geri döndüler.