Orhan Gazi Kimdir,Dönemi | Osmanlı Tarihi |

Orhan Gazi Biyografisi, Orhan Gazi Dönemi Mimari Eserler, Orhan gazi dönemindeki gelişmeler, Orhan Gazi Hakkında Bilgi, Orhanin Gazi Hayatı,Orhan Gazi Kimdir Orhan Gazi,Türk padişahı (1281-1362).

Osman Gazinin Mal Hatundan doğan oğlu.

Babasının sağlığında beyliğin idari ve askerî işlerinde görev aldı.

Bilecik ve Yarhisar kalelerinin fethinde yararlılık gösterdi.

Orhanin Gazi Hayatı

Bilecik tekfuruna nişanlıyken esir edilen Yarhisar tekfurunun kızı Nilüfer Hatun ile evlendi (1299).

Bu evlilikten Süleyman Paşa ve Murad I dünyaya geldi.

Osman Gazi beyliğini küçük idari bölümlere ayırdığında Sultanönü’nün idaresini Orhan Gaziye verdi (1301).

Karacahisar’ı, Germiyanoğulları ülkesine yerleşen ve Osmanlı beyliği topraklarına atanlarda bulunan çavdar aşiretine karşı korumakla görevlendirildi; kaleyi yağmalayan Çavdar aşiretini Oynaşhisan’nda yendi ve aşiretin reisi Çavdaroğlu’nu esir etti (1316).

Orhan Gazi Dönemi

Bu başarıları üzerine Osman Gazi tarafından emrine Akça Koca, Gazi Abdurrahman, Konur Alp ve Köse Mihal gibi kumandanlar verilerek Sakarya ile Karadeniz arasındaki bölgenin fethiyle görevlendirildi (1317).

Karaçış (Kara Cüyuş) Karatekin kaleleri, Akyazı, Tuzpazan, Kapucukhisarı, Sapanca gölü kenarındaki Kereste kalesi, Ebesuyu, Kilikihisan ele geçirildi (1318).

Bu başarılarından sonra Orhan Gazi, devlet işlerinde babasına vekil oldu (1320).

Mudanya’yı ele geçirdi (1321).

Osman Gazi, askerleri ve kumandanları Yenişehir ovasına topladı; onları Orhan Gazinin emrine vererek görevlendirdi.

Orhan Gazi Bursa’yı ele geçirdi (1326).

Şehrin alınmasından sonra Osman Gazi öldü.

Bursa’nın ele geçirildiği sırada osmanlı kumandanlarından Akça Koca Kandıra’yı, Aydos ve Şamandıra kalelerini, Kara Mürsel ise İzmit körfezinin güneyindeki yerleri ele geçirdiler.

İlhanlıların Anadolu valisi Timurtaş Beyin Mısır’a kaçması ve orada idam edilmesi üzerine (1327) Anadolu’da ilhanlı baskısı kalktı; bundan yararlanan Orhan Gazi de İznik’i kuşattı.

İznik’i kurtarmak isteyen Bizans imparatoru Andronikos III, büyük bir ordunun başında Anadolu’ya geçti; fakat Pelekanon’da yapılan savaşta Orhan Gaziye yenilerek İstanbul’a döndü (1329).

İznik de Osmanlıların eline geçti ve beyliğin merkezi oldu (1330).

Sonra İzmit alındı (1337).

Bundan sonra Ulubat, Mihalıç ve Kirmastı gibi yerler ele geçirildi.

Osmanlı beyliğiyle Karesioğullan komşu bir devlet oldu.

Orhan Gazi, Karesioğullan beyliğindeki iç karışıklıklardan yararlanarak, Karesioğullarına ait Balıkesir, Manyas, Kapıdağ ve Edincik gibi yerleri aldı (1345).

Karesioğullarının kumandanlarından Hacı 11 Beyi, Evrenos Bey, Ece Halil ve Gazi Fazıl gibi kumandanlar Osmanlı devleti hizmetine geçtiler.

Bizans imparatoru Andronikos III ölünce (1341) Bizans’ta saltanat mücadeleleri başladı.

Andronikos III’ün yerine henüz çocuk yaşta bulunan loannes V Palaiologos geçti ve loannes VII Kantakuzenos da ona vasi tayin edildi.

Fakat Kantakuzenos’a karşı olanlar onu vasi olarak tanımak istemediklerinden, Kantakuzenos önce Umur Bey, sonra da Orhan Gaziden yardım istedi.

Orhan Gazi de Kantakuzenos’a 500-6 000 kişilik bir yardımcı kuvvet gönderdi.

Bu kuvvetlerle Kantakuzenos, Süzebolu dışında bütün karadeniz kıyılarını ve Edirne’yi ele geçirdi.

Orhan Gazi, Kantakuzenos’un kızı Theodora ile evlendi.

Kantakuzenos Orhan Gazinin verdiği yardımcı kuvvetlerle İstanbul’a girdi ve kendisini loannes V Palaiologos ile birlikte imparator olarak kabul ettirdi.

Orhan Gazi bundan sonra Sırplara karşı Bizans’a yardımcı kuvvetler gönderdi (1349).

Orhan Gazi oğlu Süleyman Paşanın kumandasındaki bu kuvvetler, Selânik’i sup kralı Stefan Duşan’ın kuşatmasından kurtardı.

1252’de Türk kuvvetler; tekrar Rumeli’ye geçti ve Edirne’de kuşatılmış olan Kantakuzenos’un oğlu Mattheos’u kurtardılar ve Dimetoka’da sırp-bulgar ordusunu yendiler.

Kantakuzenos, Orhan Gazinin yardımlarına karşılık Gelibolu’da Çimbi (Tzympe) kalesini ona verdi (1353).

Böylece Türkler, Rumeli’de bir harekât üssüne sahip oldular.

Osmanlı kuvvetlen bundan sonra Gelibolu’yu aldılar; Tekirdağ ve Bolayır’a kadar bütün Marmara kıyılarını ele geçirdiler.

Daha sonra Çorlu (1356) Osmanlıların eline geçti.

Rumeli’de ele geçirilen yerlere Anadolu’dan türk göçmenler getirilerek yerleştirildi.

Orhan Gazi zamanında osmanlı toprakları Anadolu ve Rumeli’de genişlerken, ilk devlet organlarının da temeli atıldı.

Divan teşkilâtı meydana getirildi.

Devlet adamlarının ve askerlerin kıyafetleri tayin edildi.

Tımar teşkilâtı ve Osmanlı devletinin ilk daimî ordusu olan yaya ve müsellem teşkilâtı kuruldu.

Osmanlılarda ilk sikke de yine Orhan Gazi zamanında kesildi.

Orhan Gazi Dönemi Mimari Eserler

Mimarî tarihi bakımından Orhan Gazi devri, erken osmanlı mimarîsi üslûbunun İlk eserlerinin görülmeye başladığı dönemdir.

Bu dönemde yapılan başlıca mimarî eserler şunlardır:

• Alâeddinbey mescidi
• Gaziaktimur mescidi
• Ahihasan mescidi
• Çobanbey mescidi
• Orhangazi camii
• Süleymanpaşa mescidi
• Lalaşahinpaşa mescidi
• llerioğlu ahmed bey mescidi
• Süleymanpaşa mescidi
• Zarbhane mescidi (Nilüferhatun mescidi)
• Lala şahin paşa medresesi
• Kale içinde ve şehirde Orhangazi medresesi
• Orhangazi mektebi
• Orhan imaret-zaviyesi
• Bezir hanı, Emîr hanı
• Nilüferhatun tekkesi
• Abdalmurad tekkesi
• Abdalmusa tekkesi
• Orhanbey türbesi
• Osmangazi hamamı
• Eski-yeni hamam
• Alâeddinbey hamamı
• Bursa hisarı
• Bey sarayı
• Nilüferhatun köprüsü
• Hacıözbek camii
• Süleymanpaşa medresesi
• Hacıhamza camii
• Hacıhamza imaret ve türbesi
• Kırgızlar türbesi
• Orhangazi mescidi
• Ayasofya camii
• Orhangazi mektebi
• Süleymanpaşa medresesi
• Orhangazi medresesi
• Eceyakubzade Mahmud Çelebi camii
• İzmit’te. Akçakoca camii
• Orhangazi camii
• Süleymanpaşa medresesi
• Süleymanpaşa hamamı
• Orhangazi camii
• Osmangazi camii
• Süleymanpaşa camii
• Şeyh edebâlî ve Malhatun türbeleri
• Orhangazi imareti
• Kandıra’daki Mimari Eserler
• Orhangazi camii
• Akçakoca camii
• Akçakoca türbesi
• Gazi süleyman paşa camii ve türbesi
• Bolu’daki Mimari Eserler
• Alpagut köyünde Lala şahin paşa zaviyesi
• Orhangazi camii
• Orhangazi camii
• Orhangazi camii
• Gazi süleyman paşa camii
• Lala şahin paşa köprüsü
• Abdunahman camii
• Ahi yunus zaviye ve türbesi
• Süleymanpaşa camii
• Süleymanpaşa camii ve hamamı
• Lalaşahinpaşa camii
• medresesi, zaviyesi hamamı ve türbesi
• Orhangazi camii
• Gazi süleyman paşa camii
• Orhangazi camii
• Süleymanpaşa medresesi ve türbesi
• Postinpûşbaba zaviyesi ve hamamı
• Orhangazi camii ve hamamı

Bunlardan başka pek çok köy ve kasabada bu devir eserlerine rastlamak mümkündür.

Bu eserlerin çoğu sonraki devirlerde değişikliğe uğramış, bir kısmı da ortadan kalkmıştır.

Orhan Gazi devri mimarî eserlerinden başlıcalarının özellikleri şöyle özetlenebilir: İznik’te Hacıözbek camii, Lefke kapısı yolu üzerindedir.

1333 Tarihinde yapılmıştır.

Kitabesi mevcut ilk osmanlı eseri olması bakımından önem taşır, önündeki son cemaat yeri ile tek kubbeli osmanlı camileri tipinin öncüsüdür.

İznik’te Süleymanpaşa medresesi, Hacı özbek camiinin karşısındaki sokak içindedir.

En eski osmanlı medresesidir.

Planı üç kolludur; iki yanda üçer, arkada beş hücre ile onlardan biraz daha büyük bir dershaneden meydana gelmiştir.

Osmanlı mimarîsinde ilk defa tek sütunun kullanılmış olduğu yapı, harap haldedir.

Bursa’da Orhan camii.

Kale içinde olduğu bilinen Orhan camiinden bugün iz kalmamıştır.

Sadece bu camiye ait olduğu bilinen kitabe, ilk yapısı Murad Hüdavendigâr zamanına ait olan Şehadet camiinin duvarında bulunmaktadır.

Bugün mevcut olan Orhan camii, Ulu caminin doğusunda, Bey hanının güneyindedir.

Medrese, imaret, misafirhane, zaviye, hamam ve handan meydana gelen bir külliyeye dahil olan cami, Bursa’daki erken osmanlı devri eserlerinin en önemlilerinden biridir.

Bugün ibadete açıktır.

1339-1340 Yıllarında Orhan Gazi tarafından yaptırıldı.

Zaviyeli camiler planındadır.

1413 Yılında, Karamanoğlu Mehmed II nin Bursa’yı muhasarası sırasında çıkan yangında harap oldu.

1417’de, Çelebi Sultan Mehmed zamanında tamir edildiği kitabesinden anlaşılmaktadır.

Dış mimarîsinde tuğla ve taş karışımı işçilik ve ilgi çekici tuğla motifler görülür.

İç kısımda yegâne süslü yer olan alçı mihrabın, Orhan Gazi devrine ait olduğu sanılır.

Bursa’da Orhangazi hamamı.

Bursa’da Orhan Gazi tarafından yaptırılan çifte hamam.

Birçok defa onarıldı ve değişikliklere uğradı.

Bu onarımlar sırasında zemin yükseltildi; bazı duvarlar kaldırılarak yeni kapılar açıldı.

Hamamda soğukluklar, ılıklık ve odalar kubbeyle örtülüdür.

Planı dikdörtgendir; kadınlar soğukluğu ve kazan odası, bu alanda birer çıkıntı meydana getirir.

Bugün hamamın bölmelerinde çeşitli dükkânlar vardır.

Bursa Alâeddinbey camii, Hisar’dadır, inşa kitabesi yoktur.

Bursa’nın ilk yapılarından olan cami, Orhan Beyin ağabeyi Alâeddin Bey tarafından yaptırılmıştır, önünde son cemaat yeri bulunan kare planlı küçük bir yapıdır.

İbadete açık olan cami, oldukça bakımlı ve iyi durumdadır.

Yapılan onarımlarla inşa devrine ait orijinal özelliklerini kaybetmiştir.

Bursa’da Zarbhane mescidi, Tophane mevkiindedir, Orhan Beyin karısı Nilüfer Hatun tarafından yaptırıldı; tamirlerle orijinal halini tamamen kaybetti.

Bursa’da Bey hanı, Ulu camiin kuzeyindedir, Orhan Bey külliyesine gelir temin etmek maksadıyle yapıldı.

Binanın ayak ve duvarları tamamen iki tuğla bir sıra taştan yapılmıştır.

Alt kat revakların kemerleri daire şeklinde, üstler sivridir.

Revak ve odalar tamamen tonozla örtülüdür, sadece revakın dört köşesinde birer kubbe vardır.

Bursa’daki hanların öncüsü olan hanın üst kat revakları tamamen yıkılmıştır.

Bilecik’te Orhangazi camii, Boyutları 16,50 X 17,50; yüksekliği 9,50 m’dir.

Duvarların üzerinde sekiz köşeli alçak bir kasnak ve yarım küre kubbe vardır.

Kubbenin yükü, sivri uçlu kemerlerle köşelere aktarılmıştır.

Kubbenin altında dört yönde dört eyvan vardır.

Kubbenin çapı yaklaşık olarak 9,50 m’dir.

Sekiz köşeli, düzgün olmayan ve dar bir tabana oturan kubbe, köşelerde, aşağıya indikçe daralan ve yatay panolar meydana getiren düz yüzeyli, kırık pandantiflerle ayaklara bağlanır.

Caminin giriş cephesinde bir kapı vardır.

Kapının karşısında ikisi mihrabın yanlarında, biri üstte olmak üzere Ustyan cephelerde eyvanların eksenine rastlayan altlı üstlü ikişer pencere yer alır.

Bina tuğla ve taştandır.

Gebze’de Orhan camii, Menzilhane mahallesindedir.

Tek kubbeli, kare planlı bir yapıdır.

Kubbeye geniş tromplarla sağlanmıştır.

Bu camiin ilgi çekici bir özelliği, iki sıra halindeki pencerelerden alt katta bulunanlarda görülen ahşap pencere kepenkleridir.

İzmit’te Orhan camii, Orhan mahallesi’ndedir.

Bugünkü yapısının, Abdülmecid zamanında yapılmış olduğu kitabesinden anlaşılmaktadır.