Osmanlı Gerileme Dönemi,Özet | Osmanlı Tarihi |
Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi – Özet, Osmanlı gerileme dönemi antlaşmaları, Osmanlı gerileme dönemi başlangıcı,Osmanlı Gerileme Dönemi Hakkında Bilgi, Ahmed Paşa zamanında imzalanan antlaşmaya rağmen osmanlı – avusturya ilişkilerinde bir düzelme olmamıştı.
Osmanlı – avusturya ilişkileri Avusturya himayesindeki protestan macarların Avusturya’ya isyan ederek Osmanlı devletinden yardım istemeleri üzerine tekrar bozuldu.
Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi – Özet
Protestan macarların reisi olan Tökely İmre’ye Orta Macar kralı unvanı verildi ve Avusturya’ya savaş açıldı.
Viyana ikinci defa kuşatıldı (1683).
Sadrazamın hatalı hareketleri ve Kırım hanının ihaneti yüzünden Viyana’nın yardımına gelen Lehistan kralı Jan Sobieski osmanlı ordusunu yendi.
Avusturya, Venedik ve Lehistan Osmanlı devletine karşı birleşti, daha sonra bu ittifaka Rusya da katıldı.
1699’a kadar savaşlar sırasında Köprülü Fazıl Mustafa Paşanın ve Mustafa II’nin kazandığı bazı başarılara rağmen Osmanlı devleti yenildi; imzalanan Karlofça antlaşmasıyla (1699) Tamışvar (Timişoara) dışında bütün Macaristan Avusturya’ya, Mora Venedik’e, Podolya ve Kamaniçe Lehistan’a, Azak kalesi ise İstanbul antlaşmasıyla (1700) Rusya’ya bırakıldı.
Uzun savaşlar sırasında Köprülü’ler devrinde kurulmuş olan düzen bozuldu. İstanbul’da ve Anadolu’da birçok isyan çıktı.
Mehmed IV tahttan indirildi. Barıştan sonra (özellikle Amcazade Hüseyin Paşanın sadrazamlığında) alman tedbirlerle, bozulan durumun düzeltilmesine çalışıldı.
Daha sonra, Karlofça ve İstanbul antlaşmalarıyla uğranılan kayıpların giderilmesi, kaybedilen ülkelerin geri alınması için teşebbüse geçildi.
İsveç kralı Kari XII Ruslarla yaptığı savaşlarda, önce başarı kazandı; fakat Poltava savaşında Büyük Petro’ya yenilerek Osmanlı devleti topraklarına sığındı.
Büyük Petro İsveç kralını takip bahanesiyle osmanlı topraklarına girdi ve Balkanlar’daki Osmanlı devleti tebaası olan hıristiyanlan isyana teşvik etti; ayrıca İsveç kralının derhal osmanlı topraklarını terk etmesini, yoksa, Osmanlı devletine savaş açacağını bildirdi.
Osmanlı devleti de Rusya’ya savaş açtı (1710).
Sadrazam Baltacı Mehmed Paşa kumandasındaki osmanlı ordusu Prut’ta nıs ordusunu kesin olarak yok edemedi; fakat yapılan Prut barışıyla (1711) İstanbul antlaşması uyarınca Ruslara verilmiş yerler geri almdı.
Prut banşmdan sonra Venedik’e savaş açıldı (1714).
Karlofça antlaşmasıyla Venedik’e geçmiş olan Mora ve öteki adalar geri alındı (1715).
Osmanlı – Venedik savaşı devam ederken, Avusturya’nın, Osmanlı devletine bir nota vererek Venedik ile derhal barış yapılmasını ve Venedik’ten alman yerlerin geri verilmesini istemesi üzerine sadrazam Damad Ali Paşanın ısrarıyla Avusturya’ya da savaş açıldı (1716).
Sadrazam Ali Paşa kumandasındaki osmanlı ordusu Varadin’de prens Eugfene’in yönettiği avusturya ordusuna yenildi (1716).
Avusturyalılar Macaristan’da son türk eyaleti olan Tamışvar’ı ve Belgrad’ı ele geçirdiler (1717).
Pasarofça antlaşmasıyla savaşlara son verildi (1718). Bu antlaşmadan sonra Osmanlı devletinde Lâle devri (1718-1730) başladı.
Bu devirde matbaanın açılması, bir tercüme heyeti kurulması, kâğıt ve kumaş sanayiinin teşvik ve himaye edilmesi gibi bazı olumlu işler yapıldıysa da, Lâle devri, genellikle bir eğlence, zevk ve safa devridir.
Bu devrin en önemli dış olayı 1723’te başlayan İran savaşlarıdır.
Bu savaşların başlarında, Kafkasya’da ve Irak’a sınır olan Iran topraklarında önemli yerler osmanlı ordularınca ele geçirildi.
Savaşa 1727’de Hemedan antlaşmasıyle son verildi; ancak Şah Tahmasp II’nin İran tahtına geçmesiyle savaş yeniden başladı.
Şah Tahmasp II Osmanlılara geçen Hemedan ve Tebriz’i geri aldı.
Savaş sırasında İstanbul’da Patrona isyanı çıktı. İbrahim Paşa öldürüldü. Ahmed III tahttan indirildi.
Yeni padişah Mahmud I zamanında da İran savaşlarına devam edildi.
Karşılıklı başarı ve yenilgilerden sonra 1639 Kasnşirin antlaşması şartlarına uygun bir antlaşma ile savaşa son verildi (1736).
Bu savaşlar sırasında Rusya ve Avusturya Osmanlı devleti aleyhine anlaştılar (1733).
Rusya’nın Azak kalesine ve Kırım’a saldırmasıyle savaş başladı (1736).
Azak kalesini alan Ruslar, Kırım’ı da istilâ ettiler.
Kırım şehirlerinden Bahçesaray, Akmescit, Gözleve Ruslar tarafından tahrip edildi.
Avusturya, önce her iki devletin arasmı bulmak için görüşmeler düzenledi; fakat savaş hazırlıklarım tamamlayınca o da Osmanlı devletine karşı savaş açtı.
Osmanlı kuvvetleri bu savaşlar sırasında özellikle Avusturya cephesinde düşmana başarıyla karşı koydu.
Avusturya’nın önce arabulucu olarak görünmesi ve sonra Osmanlı devletine birden savaş ilân etmesi yüzünden osmanlı ordusunun büyük bir kısmı Avusturya cephesine gönderildi.
Burada Avusturyalılar .çeşitli savaşlarda yenildi, Pasarofça antlaşması uyarmca Avusturyalılara geçmiş olan Belgrad ve Semendire sancağı Belgrad antlaşmasıyla tekrar Osmanlılara geçti (1739).
Avusturya ile barış yapılmasından sonra tek başma savaşa devam edemeyeceğini anlayan Rusya aa barış istedi; yapılan antlaşma gereğince Azak kalesi yıkıldı ve her iki devletin tasarrufundan çıktı.
Rusya’nın Karadeniz ve Azak denizinde savaş ve ticaret gemisi bulundurmayacağı kabul edildi.
Avusturya ve Rusya ile barışın imzalanmasında Fransa, Osmanlı devleti yararına çalıştığından, Fransa’ya sürekli ve değişmez imtiyazlar verildi (1740).
Osmanlı devleti Avusturya ve Rusya’ya karşı savaştığı sırada İran tahtına geçen Nadir Şah ülkesine eski kuvvetini kazandırdı.
Hindistan’a yaptığı seferden büyük ganimetle döndükten sonra, Caferîliğin de Kâbe’de, dört sünnî mezhep yanında temsil edilmesi için özel bir yer istedi.
Osmanlı devleti Nadir Şahın bu isteğini kabul etmediğinden İran ile yeniden savaş başladı (1742). Bu savaşlar Osmanlı devletinin başarısıyla sonuçlandı.
Kasrışirin antlaşması şartlarına uygun bir barış yapıldı (1746).
Osmanlı devleti 1768’e kadar süren bir barış dönemine girdi.
1768’de Rusya ile yeni bir savaş başladı;: 1774’e kadar devam eden bu savaşlarda osmanlı orduları o zamana kadar görülmedik şekilde ağır yenilgilere uğradı.
Kırım, Eflak, Boğdan Ruslar tarafından istilâ edildi.
Baltık denizindeki rus donanması, İngiliz denizcilerinin de yardımıyla Akdeniz’e geldi.
Mora Rumları, Osmanlı devleti aleyhine ayaklandı. Çeşme’deki osmanlı donanması, rus donanması tarafından yakıldı.
Bu savaşlar Küçük Kaynarca antlaşmasıyle son buldu (1774).
