Osmanlıda Çorbalar | Ansiklopedik Bilgi |

Osmanlıda çorbacı ne demek,Osmanlıda Çorbalar,Acemi oğlanlar ile Yeniçeri bölükleri kumandanlarına verilen unvan.

Çorbacı üsküfü

Yeniçeri ocağında subay çorbacıların başlarına giydikleri çeşitli başlıklardan birine verilen ad. (Yayabaşı keçesi veya çorbacı keçesi de denirdi.)

Çorbacı yamağı

Yeniçeri ocağının küçük rütbeli subaylarından birine verilen ad. (Kalın bükülmüş astara çapraz bir şekilde dolanmak suretiyle külah biçiminde bir başlık ile, kırmızı abdestlik, yemeni, şalvar ve mintan giyerlerdi).

Çorbayı içmek

(Kapıkulu askeri için) ulufe zamanı dağıtılan yemeği itirazsız yemek. (Üç ayda bir, ulûfe verileceği zaman saraydan yemek de çıkardı.

Askerin yemeği yemesi itaatli ve memnun olduğuna, yememesi ise isyan çıkaracağına işaretti.)

Acemi oğlanları ortalarına ve yeniçeri ortalarına kumanda eden çorbacılar iki gruba ayrılırdı: 1. Acemi oğlanları çorbacılarından, ocağın 31. ortasının çorbacısı aynı zamanda kâtiplik görevini yapar, acemi oğlanların ulufelerini dağıtırdı.

Tören sırasında balıkçıl tüyü takar ve fodula kâtibinden sonraki yerinde bulunurdu. Acemi oğlanları çorbacılarından en kıdemlisi baş vayabaşı veya baş çorbacı adıyla anılır.

Gelibolu acemi oğlanları ocağı ağası olurdu.

Yayabaşılar yükselince yeniçeri çorbacısı veya sipahi kâtibi olurlardı.

Kendi odalarındaki neferleri yoklamak, kalafat yerini beklettirmek, gemi işletmek, resmi dairelerin odun ihtiyaçlarını karşılamak, Samakov’dan gemi yapımında kullanılan çivileri getirtmek gibi görevleri vardı.

Devşirmelerin toplanmasında sürücü olarak görev alırlar ve ulûfe dağıtımını yönetirlerdi. 2. Yeniçeri çorbacıları bölük veya orta kumandanıydılar. Cemaat ortalarında yayabaşı. ağa bölükleriyle sekbanlarda ise bölükbaşı adını taşırlardı.

Emrinde odabaşı, vekilharç, bayraktar ve baseski adlarında ikinci derecede subaylar bulunurdu.

Sekbanlarda ancak kendi bölükleri içinde en kıdemli odabaşı çorbacılığa getirilirdi.

Çorbacı olan odabaşı veya acemioğlanı, yayabaşı yeniçeri ağasına 1 000; yeniçeri kethüdasına. yeniçeri kâtibine ve başçavuşa 100; orta çavuşa 80; küçük çavuşa 60; kethüda yerine 100 gedik akçesi dağıtmak zorundaydı.

Çorbacılar arasında Ayanı Bektaşiyan dışında diğer yüksek rütbeli çorbacılardan 54. ağa bölüğü çorbacısı Talimhane ve Okmeydanı müdürlüğü görevini yürütür ve talimhanecibaşı adını taşırdı.

Görevi kendi bölüğü ile yeniçerilere ok. kalkan, kılıç gibi silâhların kullanılmasını öğretmekti.

42. Bölük çorbacısı olan avcıbaşı ise, tüfek ve diğer ateşli silâhların talimleriyle uğraşırdı.

Meydan çorbacıları da savaşlarda hasta ve yaralı yeniçerileri hastahanelere taşırlar. bir nevi sağlık hizmetlerinde bulunurlardı.

Çorbacılar sefere at ile katılırlar.

Yeniçeriler arasında belirli yerlerde dururlardı.

Çadırları kendi ortaları içinde kurulurdu.

Başlangıçta yeniçeri ulûfelerinin hâzineden alınıp dağıtılması işi çorbacıların üzerindeydi, daha sonraki yıllarda ise sadece yeniçeri ulûfelerinin dağıtım işinin takibi ve dağıtım sırasında, bulunmayanların maaşlarının muhafazası işini görür oldular.

Çorbacılara odabaşı vekâlet ederdi.

Çorbacılar, mensup oldukları ortanın önemine göre kıdem sırasıyla yükselirler, zamanla ocak ağaları arasına katılırlardı.

1535’ten sonra çorbacılara, taşraya çıkarken 15 000 akçelik bir tımar verilmesi kanunlaştı.

Mahmud II. 1825’te. Yeniçeri ocağının düzeltilmesi yolundaki çalışmaları sırasında çorbacı adını orta ağası olarak değiştirdi.