Peçenekler Kimdir,Tarihi,Özellikleri | Türk Tarihi |

Peçenek Boyu, Peçenekler Hakkında Bilgi, Peçenekler Tarihi, Peçeneklerin Özellikleri, Peçeneklerin Yıkılışı ,Peçenekler Kimdir Tarihi , Peçenek Boyu Oğuzların Üçok kolundan,“Beçene, Beçenek, Biçene”; Anadolu ağzında “Peçeneke, Beçenek” olan boy.

Peçenekler Tarihi

VI. ve VIII. yy.larda Göktürklere bağlı olarak yaşadılar.

Göktürk devletinin yıkılmasından sonra Uygurlara bağlandılar.

VIII. yy.da Kartuklara yenilerek Siriderya ve Aral gölü yakınlarına çekildiler.

Yeni yurtlarında da Oğuzların baskısına uğradılar, önce Yayık ırmağı boylarına, sonra da Idil (Volga) boylarına göçmek zorunda kaldılar.

Buraya 8 urug ve 40 boy halinde yerleştiler.

Peçenekler Yayık ve İdil boylarında yüzyıldan fazla kaldılar. 889 Yılında Idil’in batısına göçerek Don ırmağı kıyılarına geldiler.

Azak denizi ve Karadeniz kıyılarına yayıldılar.

950-1000 Yılları arasında İdil (Volga) ırmağı kıyılarından Karpat dağlarına ve Tuna’ya kadar uzanan bölgeye hâkim oldular.

Peçeneklerin İdil ırmağının batısına geçmeleri Avrupa’da önemli siyasî olaylara yol açtı.

Peçenek-Hazar kağanlığı mücadelesi Hazarların zayıflamasıyla sonuçlandı; bunun üzerine Ruslar, hâkimiyetlerini Kiev’e kadar uzattılar, Kiev prensliği kuruldu.

Macarlar, Donets boyundan göç ederek Tuna ile Tisa (Tisza) arasına yerleştiler.

Peçenekler, Karadeniz’in kuzeyine yerleşince Bizans ile ilişki kurdular.

Ruslar ile mücadele ettiler.

Kiev şehrini kuşattılar. Rus prenslerinden Svyatoslav Bizans’a karşı yaptığı bir seferde loannes Tezimiskes tarafından yenilgiye uğratılınca, dönüşte Peçeneklerin pususuna düştü ve öldürüldü (971).

Rus prensi Vladimir zamanında rus peçenek mücadelesi daha da şiddetlendi Ruslar, peçenek saldırılarını durdurmak için Kiev’in güneyine kaleler ve karakollar kurdular, buna rağmen Peçenekler Kiev prensliği topraklarına birçok saldırı yaptılar.

Vladimir’in ölümünden sonra Svyatopol kardeşi Yaroslav’a karşı, Peçenekler ile birleşti; fakat yenildi.

Peçenekler, Ruslar ve Bizanslılarla yalnız savaşçı ilişkiler kurmadılar.

Ruslar, Peçeneklerden büyük ve küçük baş hayvan satın alırlar, onlara da mamul eşya ve gıda maddeleri satarlardı.

Rus tacirleri özi ırmağı yoluyla Bizans’a gidip gelirlerken Peçeneklere belli bir geçit vergisi verirlerdi.

Peçenekler Karadeniz kıyılarına yerleşince Bizans ile de ilişki kurdular.

Bizanslılar Peçeneklerle genel olarak dost geçinmek ve onları Bulgarlara, Ruslara ve Macarlara karşı kullanma yoluna gittiler.

Bizanslılar Peçeneklerin başbuğlarına ve karılarına hediyeler gönderirlerdi.

Bizanslılar, Bulgarları yenerek ülkelerine yerleşince Peçeneklerle Balkanlarda komşu oldular ve aradaki dostça ilişkiler bozuldu.

1035’te Peçenekler Tunanın donmasından yararlanarak ırmağın güney kıyılarını yağmaladılar; bu akınları 1036’da ve 1048’de de devam etti.

XI. yy. ortalarında özi ile Tuna ırmakları arasındaki 13 uruğun başında Kilteroğlu Turak Han vardı.

Turak Han Oğuzlara karşı mücadeleden çekindiği için iki peçenek uruğu kendilerine Balçaroğlu Kegen’i reis seçerek Turak Han ile mücadeleye girişti; fakat bu iki urug başarı kazanamadı ve Bizans topraklarına göçtü.

Bizanslılar Peçenekleri iyi karşıladılar; onları Tuna’nın kuzeyinden gelecek saldırılara karşı koyma şartıyla Silistre bölgesine yerleştirdiler.

Bunlar sonradan Hıristiyanlığı kabul ettiler.

Bizans hizmetine geçen Peçeneklerle Tuna’nın kuzeyinde kalanlar arasında mücadele devam etti.

Turak Han 1049’da Tuna’yı geçerek Kegen emrindeki Peçeneklere saldırdı; fakat Kegen ve Bizanslılar, Turak Han kumandasındaki Peçenekleri yendiler.

Turak Han ile birlikte 140 peçenek ilerigeleni esir oldu.

Bizanslılar esir başbuğları İstanbul’a getirdi, diğerlerini Bulgaristan’a yerleştirdiler.

İstanbul’a gelen peçenek başbuğları burada Hıristiyanlığı kabul etti.

Bizanslılar bu Peçeneklerden 15 000 kişiyi Selçuklulara karşı kullanmak üzere Anadolu’ya geçirdiler; fakat bunlar Üsküdar’da, bu fikirden vazgeçerek Balkanlar’a geri döndüler ve Bizanlılara karşı mücadeleye giriştiler.

Peçenekler bizans kuvvetlerini Biakene’de yenerek Edirne’ye kadar ilerlediler, Edirne’yi kuşattılar ama alamadılar (1050).

Sonra Marmara kıyılarına kadar bütün Trakya’yı yağmaladılar.

Peçeneklere karşı gönderilen bizans ordusu yenildi (1053). Malazgirt zaferinden sonra Bizans’ın zayıflamasından faydalanan Peçenekler Edirne’yi tekrar kuşattılar (1078).

1087’de macar kralı Solomon ile birleşerek, Bizans’a karşı yeniden saldırıya geçtiler.

İzmir’de bir beylik kurmuş olan Çaka Bey ile Bizans’a karşı birleştiler.

Bu amaçla Meriç ırmağı kıyılarında toplanmaya başladılar; fakat Bizanslılar, Kumanlar (Kıpçaklar) ile birleşerek, Peçenekleri Lebunium’da ağır yenilgiye uğrattılar (1091).

Bu yenilgide birçok peçenek öldü; kalanlar da Balkanlar’ı terk ettiler.

Lebunium savaşından sonra Peçenekler, askerî ve siyasî önemlerini kaybettiler.

Peçeneklerin Özellikleri

Peçenekler 300 yılık tarihleri boyunca yerleşik hayat düzenine geçemediler ve merkezî bir devlet kuramadılar.

Oba, oymak, boy, urug şeklinde teşkilâtlanmışlardı.

Her uruğun bağımsız olarak hareket edebilen bir başbuğu vardı. Peçenekler devamlı olarak savaşla uğraştıklarından at ve silâha çok değer verirlerdi.

Silâhları ok, yay ve kılıçtı.

Peçenekler genellikle Şaman dinindeydiler.

ölümden sonra da ruhun yaşadığına inandıkları için mezarlarına yiyecek ve ölünün hayattayken kullandığı eşya ve silâhlarını da gömerlerdi.

Mezarlar kaim bir toprakla örtülür ve bunun üzerine balbal dikilirdi.