Rasathane Nedir,Nasıl Çalışır | Ansiklopedik Bilgi |

Rasathane nedir tarih,Rasathane nedir nerelere kurulur,Rasathane nedir ne işe yarar,Rasathane nedir araştırınız,Rasathane nedir bilgi,Rasathane Nedir,Rasathaneler insanoğlunun göklere açılan laboratuvarlarıdır.

Dünyaya yayılmış. dağ tepelerine kurulu rasathanelerde astronomlar gökleri, milyonlarca ışık yılı uzaktaki nesneleri bulabilecek güçde optik teleskoplarla tararlar.

Ayrıca radyo teleskoplar, evrenin uzak köşesinden gelen radyo dalga uzunluklu sinyalleri alırlar.

Astronomların rasathanelerde yeni uzay bölgeleri keşfetmesine ve haritalarını keşfetmelerine karşılık kara delik, beyaz cüceler, pulsarlar ve kuvasarlar gibi gizemli gök cisimleri bilim adamlarının hayal gücünü genişletmektedir.

Eski Astronomlar

5.000 yıl önce insanoğlunun güneş, aş ve gezegenleri ve bunların günlük hayata etkilerini etüd etmeye başlamasıyla rasat haneler de ortaya çıktı. Eski Babildeki rahip astronomlar gökleri tapınaklardan gözleyerek her ayın başlangıcı için yeni ayın çıkmasını esas alıyorlardı.

Amen-Ra daki gibi güneş tapınakları yapan Mısırlıların amacı karanlık bir duvara düşen dar bir ışık demetinin yaz gündönümünün kesin zamanını göstermesini sağlamakdı.

Eski İnka ve Mayalar ise yıldızlan piran^t biçimli rasathanelerden gözleyerek gökler hakkındaki anlayışlarını tarımsal ve dini ayinler şeklinde göstermişlerdir.

İngiltere’deki Stonehenge de günümüzde bir tür kaba rasathane sayılmaktadır.

Yani bunu inşa eden eski Britanyalıların yıldızları düşey sütunlarla ve güneş hareketini yere düşen gölgesi ile izledikleri sanılmaktadır.

Ancak modern astronominin başlangıcı 1609 da teleskopun icadı ile ortaya çıktı, insanın gökdeki komşularını görmesini sağlayan teleskop dünyanın evren merkezi olduğu ve diğer gezegenler bunun etrafında döndüğü inancına son verdi.

Ancak rasathanelerin kurulmasına yolaçan esas neden daha ziyade dünya ile ilgiliydi.

Gemi seyri için hassas yıl zaman ve pozisyonu gerekliydi ve 17. yüzyıl sonu ile 18. ci yüzyıl başındaki rasathaneler, denizcilere bu koordinatları sağlama amacına yönelikdi.

Daha Büyük bir gözlemevinin çalışması için bir kaç teleskop dışında başka şeyler de gereklidir Sürekli personelin ve konuk gökbilimcilerin kalabileceği odalar olmalı ve bu insanlar beslenmelidir karmadık gözlemevi donanımı kurulmalı ve özel atelyelerde tutulmalıdırlar Foto laboratuvarları, bürolar, kütüphaneler ve bilgisayar merkezleri de büyük bir gözlemevinin etkinlikleri için çok gereklidir Hepsinden önce de, tüm gözlemevi kompleksi, uygarlıktan uzak bir dağ tepesine kurulabildiğinden olabildiğince öz-yeter olmalıdır.

Sonraları teleskopların gelişmesi ve evrene karşı duyulan ilginin büyümesi ile rasathane kendi benliğine kavuştu ve 20. ci yüzyıl başında bugünkü fiziksel şeklini aldı: Kubbeyi kesen ve teleskopu örten bir kepenk ile kubbe benzeri bir yapı.

Rasathane Nasıl Çalışır

Günümüzde dünyadaki 30 dan fazla ülkede 100 ü aşkın ana astronomi rasathanesi vardır.

Optik teleskoplu rasathanelerin yüksek dağ tepelerine kurulmasının nedeni teleskopların göklere daha net bir görüş sağlamasıdır.

Bu durumda bile gözlem süresi, atmosfer distorsiyonun minimum olduğu bulutsuz gecelerle sınırlıdır.

Dağ tepelerindeki bu rasathaneler, bazen hava ve ışık kirlenmesi kaynakları olan yerleşme merkezlerinden çok uzaktır, ayrıca buralarda iklim stabildir.

Bu durum Güney Batı Amerika’nın Arizona’daki Kitt Peak merkezdir.

Havaii ve Sili kıyısı ile birlikde rasathane bölgesi olmasına yolaçnuştır.

Savaş sonrasında radyo teleskop ortaya çıktı.

1930 lu yıllarda Galaksideki uzak noktalardan yayılan radyo dalgalarının dünyada yakalanabileceği anlaşıldı Radyo dalgaları ışık içeren elektromanyetik tayfın parçasıdır.

Radyo teleskopları kullanmak suretiyle astronomlar bu dalgaları gök cisimlerinden almaktadırlar.

Böylece Galaksimizde yepyeni silsileser oluştu.

Radyo teleskopda uzaydan gelen radyo dalgalarını yakalayan ve odak noktasındaki küçük bir antene yollayan büyük, içi boş parabolik bir ayna vardır.

Radyo dalgalarının sesi bir alıcı ile kuvvetlendirilir ve bunlar tasnif ve bilgisayar tarafından analiz edilir.

Genellikle radyo teleskoplar, optik teleskoplarla birlikde kullanılır.

Bunlar uzayda bir radyo kaynağı kestirir ve astronomlar en güçlü optik teleskoplarını bu bölgeye yöneltirler ve uzak hedefi odaklarlar.

Uzay-çağı bilimi astronomlara gökleri incelemeleri için teleskopların yanında, bir çok cihaz sağlamıştır.

Bunlar arasında radar verici ve alıcıları, teleskopik kameralar, sismograflar, tayfanaliz cihazları, değişik kozmik ışın dedektörleri ve yüksek hızlı bilgisayarlar sayılabilir.

Ayrıca rasathanelerde, özel fonksiyonlu aletlerle donatılabilir. örneğin güneş ışığının tayfının kimyasal bileşenler açısından analizinin yapıldığı spektrohelyograf adlı bir alete dayanan ve sadece güneşi izleyen rasathaneler vardır.

Bu ve diğer tayf-analiz cihazları ve konvansiyonel teleskoplarla güneş rasathanesi astronomları güneşin bileşim ve sıcaklığını ölçer, yüzeyindeki değişmeleri gözler ve güneş lekeleri faaliyeti ile ilgili detaylı fotoğraflar çekerler.

Teleskopun Gözü

Bütün bunlara rağmen optik teleskop, rasathanenin geleneksel bel kemiği olmaya devam eder.

İki tür teleskop söz konusudur: Yansıtıcı ve kırıcı.

Kırıcı teleskop, uzun tüpünün başındaki bir “objektif” merceği vasıtasıyla gök cisimlerinden ışık toplar, ışınlar, daha sonra, bir seri büyütmeli mercek ile odaklandıkları bir göz merceğine ulaşırlar.

Bu tür teleskop genellikle güneşin incelenmesinde kullanılır.

Yansıtıcı teleskop odak derinliğine sahip olmamasına rağmen bu teleskop yakın gök komşularımızı daha net odaklar.

Yansıtıcı teleskopta, ışığın odaklanması için mercekler yerine eğrisel bir ayna kullanılır.

Reflektörler tüp dibindeki parabolik aynadan gelen ışığı üsttı bulunan ve dışdaki bir göz merceğim ileten küçük bir aynaya yöneltir.

Baz| teleskoplarda gözlemci, teleskop tüpi içine monte edilmiş bir kafesde oturur.

Bu yansıtıcı teleskopların ışık toplama kapasiteleri daha büyüktür ve uzayın daha derinlerini görmemizi sağlarlar.

Kara delik, kuvasar, beyaz cüce ve pulsar gibi kozmik cisimler, yansıtıcı teleskoplarla bulunmuş ve gözlenmiştir.

Son zamanlara kadar en büyük ve tanınmış yansıtıcı teleskop Kaliforniya, Mount Palomardaki 508 cm lik alet idi.

Bu dev aynanın görme gücü, çıplak gözün 1.000.000 katıdır.

Bu teleskop genellikle yaklaşık 500 ile 1000 milyon ışık yılı uzakdaki galaksileri fotoğraflamakda kullanılır.

Ancak bugün en büyük optik teleskop Karadeniz bölgesindeki bir Sovyet rasathanesinde bulunan 600 cm lik reflektördür.

Hassas sehpalar üzerinde dönebilme nedeniyle bu dev optik teleskoplar,Dünyamızın günlük dönmesine rağmen gök hedeflerini sıhhatli biçimde takip edebilirler.

Foto astronomi uzaydaki uzak yıldızları ve diğer cisimleri net odaklamaya yardımcı olurlar.

Astronomlar gökteki bulanık lekelerin filmini almak için kullandıkları kameralarda filme uzun poz vererek ışığın uzun bir süre boyunca bazen gecelerce toplanmasını sağlarlar.

Böylece teleskopun ışık toplama kabiliyeti sınırsız artar ve çok uzakdaki bir yıldız çıplak gözle görülebilir.

Bu fotoğraflar astronomlarca, yüksek hızlı bilgisayarlar yardımıyla incelenir ve analiz edilerek, gök haritaları genişletilir.

Uzaydaki uzak bir çismin ışığı tayf analizi ile de incelenebilir.

Spektroskop ve diğer tayf analiz cihazları prizma görevi yaparak yıldız ışığını bileşen dalga boylarına ayırır yani gök cismi kimyasal bileşimini yansıtan renk tayfı oluşur.

Bu suretle spektroskopla, uzak bir ışık kaynağının kimyasal bileşimi ve yoğunluğu analiz edilebilir.

Gelişmiş spektroskopik analiz yardımıyla astronomlar bugün yıldız yüzeyi sıcaklığını, manyetik alanını ve güneş sistemine göre hareket hızını ölçebilmektedirler.

Modern Rasathaneler

Günümüzde büyük rasathaneler ofis, yatakhane ve laboratuvarlardan oluşan kendi kendine yeterli minyatür bilim topluluğudur.

Ofislerde bilim adamları gök cisimlerinin fotoğraf ve spektrogramlarını ölçer, inceler ve karşılaştırırlar.

Ayrıca laboratuvarda gözlemler pratikleştirilir ve galaksilerde gözlenen protesfer kimyasal deneylerce gerçekleştirilir.

Yüksek hızlı bilgisayarlar, modern rasathanenin entegre bir parçasıdır.

Bunların, yörünge analizi yoluyla göktaşı, gezegenle kuyruklu yıldız konumlarını belirlemedeki yardımlarının değeri ölçülemez.

Bunlar tayf analizinden elde edilen bilgiyi, bu uzak cisimlerin kimyasal bileşenlerinin sistematik bir açınımına dönüştürürler.

Ayrıca Galaksimizi oluşturan yıldızların envanter çalışmalarını kolaylaştırırlar.

Bugün rasathanelerin Uzayda hareket etmeleri sağlanmıştır.