Rumeli Vilayetleri Hakkında Talimat
Rumeli Vilayetleri Hakkında Talimat Makedonya’da «Vilayatı Selase» (üç vilayet) denilen Manastır, Selanik ve Kosova vilayetlerinde yapılacak ıslahatın esaslarını tespit eden talimat (1902).
Manastır, Selanik ve Kosova vilayetleri, Ayastafanos antlaşmasıyla Bulgaristan’a bırakılmıştı; Berlin antlaşmasında tekrar Osmanlı devletine geri verildi; fakat antlaşmanın 23. maddesi bu üç vilayette özel bir idare kurulmasını ve mahalli ihtiyaçlara uygun bir ıslahat yapılmasını öngörüyordu.
Osmanlı devleti büyük avrupa devletlerinin isteği üzerine bu üç vilayette yeni kurulacak idarenin esaslarım Rumeli Vilayetleri nizamnamesi adı altında hazırladığı bir tüzükle tespit ederek büyük devletlere bildirdi.
Fakat Abdülhamid II, bu nizamnameyi, Makedonya’nın Osmanlı devletinden alınmasına sebep olacağını düşünerek uygulamadı.
Bulgaristan, Doğu Rumeli’yi ülkesine kattıktan sonra Makedonya – Edirne adlı bir cemiyet kurarak Makedonya’yı da ele geçirmeğe çalıştı; bunu bulgar çetelerinin ve komitelerinin hareketleri takip etti.
Bulgarların bu faaliyetlerinin yanı sıra, Sırplar ve Yunanlılar da Makedonya’yı kendi topraklarına katabilmek için çete ve komiteler kurdular.
Makedonya’da ilk ihtilal 1902’de çıktı, fakat kısa süre içinde Babıali tarafından bastırıldı.
Bunun üzerine, Berlin antlaşmasında imzası bulunan büyük avrupa devletleri Osmanlı devletine başvurarak Berlin antlaşmasının 23. maddesinin uygulanmasını istediler.
Abdülhamid II, bu baskılara karşı koyamadı.
Konya valisi Avlonyalı Ferid Paşa başkanlığında Rumeli Vilayetleri Islahat komisyonu kuruldu.
Bu komisyon Rumeli Vilayetleri Hakkında talimat adıyla bir ıslahat programı hazırladı.
Bu program şu esasları kapsıyordu
1. her vilayette nafıa müdürlükleri kurulacak.
2. valiler ticaret, tarım ve sanayinin gelişmesi için çalışacaklar.
3. jandarma ve polis, hıristiyan ve müslümanlardan olacak.
4. mahalli askeri birlikler valinin emrinde olacak.
5. her kasabada üyeleri hıristiyan ve müslümanlardan meydana gelen nizamiye mahkemeleri kurulaçak.
6. elli haneden kalabalık olan her köyde okul açılacak, milli eğitim vergisinin üçte ikisi mahalli ihtiyaçlar için sarfedilecek.
8. bu işlerin uygulanmasını bir genel müfettiş denetleyecekti.
Bu programın uygulanmasıyla eski Yemen valisi Hüseyin Hilmi Paşa, vilayatı selase müfettişi umumisi unvanıyla görevlendirildi.