Sabahattin Eyüboğlu Kimdir,Eserleri | Yazar Biyografileri |

Sabahattin Eyüboğlu Kimdir,Türk yazarı ve belgesel film yönetmeni (Akçaabat, 1908-İstanbul, 1973).

Sabahattin Eyüboğlu’nun Hayatı

1928 yılında Trabzon Lisesi’ni bitiren Sabahattin Eyüboğlu, Cumhuriyet döneminde Avrupa’ya gönderilen ilk öğrenci toplulukları içinde yer alarak gittiği Fransa’da Dijon, Lyon ve Paris üniversitelerinde yüksek öğrenim gördü (1928-1932).

Yurda dönünce, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde öğretim üyesi oldu ve 1933-1939 yılları arasında doçent olarak görev yaptı.

Daha sonra Milli Eğitim müfettişliği, Talim ve Terbiye Kurulu üyeliği, Tercüme Bürosu başkan yardımcılığı, Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’nde kültür tarihi öğretmenliğinde bulundu.

1950’den sonra gene İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde, karşılaştırmalı Türk-Fransız edebiyatı ve çeviri dersleri verdi.

Bu arada İstanbul Teknik Üniversitesinde sanat tarihi dersleri de veren Sabahattin Eyüboğlu, 1960 yılında 147’ler olayıyla üniversiteden uzaklaştırıldıktan sonra görevine iade edildiyse de, Edebiyat Fakültesine dönmedi; ama Teknik Üniversite’deki görevini sürdürdü.

Sabahattin Eyüboğlu, Cumhuriyet döneminde yetişen ilk düşünce ve kültür adamlarımızdan biridir.

Eski Anadolu uygarlıklarının çağdaş Anadolu uygarlığına yaptığı katkının önemi üstünde duran Cevat Şakir (Halikarnas Balıkçısı), Azra Erhat, Mazhar Şevket İpşiroğlu gibi aydınlar topluluğunun içinde yer alan, halk kültürünün ve halk bilgeliğinin birikimini Batı’nın akılcı yöntemleriyle değerlendirme yolunu benimseyen Sabahattin Eyüboğlu, kapsamlı bir hümanizma (insancılık) anlayışı içinde Doğu ve Batı bileşiminin sağlanması, Türk dilinin öz benliğine kavuşması, halk kitlelerinin beğeni yozlaşmasına uğramadan yeni kültür değerleri kazanması gibi konuları denemelerinde, inceleme yazılarında ve gerçekleştirdiği belgesel filmlerde işlemiştir.

Bu açıdan bir bütünlük taşıyan denemelerinde (Mavi ve Kara, 1961), hümanizma anlayışı ile halk bilgeliğinin bir özelliği olan “söyleşe söyleşe doğrulara varma” anlayışı açıkça göze çarpar.

Türk edebiyatının deneme ustalarından biri sayılan Sabahattin Eyüboğlu, doğruya varma konusunda yabancı deneme yazarlarından yaptığı çevirilerde de söz konusu anlayışı sürdüren seçmeler yapmaya özen göstermiştir.

Sabahattin Eyüboğlu, çeviri alanına da, bazı arkadaşlarıyla birlikte, yeni bir anlayış ve tavır getirmiş, bütün çevirilerinde “Türkçe söylemek” kaygısını benimsemiştir.

Rabelais, Babeuf, Eflatun, La Fontaine, Melville, Camus, Shakespeare, Montaigne, Hayyam, vb. yazarlardan yaptığı çeviriler bu tutumun en iyi örnekleridir.

Ayrıca, her alanda olduğu gibi, çeviri alanında da bir “imece” anlayışım sürdürmüş (çevirilerinin çoğu ortak çevirilerdir).

Sabahattin Eyüboğlu Eserleri

Deneme: Mavi ve Kara (1961; genişletilmiş ikinci baskı, 1967; 1962 Ataç Armağanı); Sanat Üstüne Denemeler (1974).

İnceleme:

Yunus Emre’ye Selâm (1966; genişletilmiş ikinci baskı, Yunus Emre adıyla, 1971); Pir Sultan Abdal (1977).

Öteki yapıtları:

Avrupa Resminde Gerçek Duygusu (1952; Mazhar Şevket Ipşiroğlu ile birlikte); Fatih Albümüne Bakış (1952; Mazhar Şevket İpşiroğlu ile birlikte); Şiirle Fransızca (1964); Gökyüzü Mavi Kaldı (halk edebiyatından seçmeler, 1978; Yaşar Kemal ile birlikte); vb.

Belgesel filmleri:

Hitit Güneşi (1956; 1956 Berlin Film Şenliği’nde gümüş madalya); Siyah Kalem (1958); Anadolu’da Roma Mozaikleri (1958); Sumame (1958); Karanlıkta Renkler (1958); Anadolu Yollarında (1959); Ana Tanrıça (1970); Karagöz’ün Dünyası (Madrid Kısa Filmler Şenliği birincilik ödülü).