Şahsevenler Kimdir | Türk Tarihi | Kültür,Sanat,Tarih |

Şahsevenler Kimdir,İran’da birçok Türk boy ve topluluğunun adı.

Bu topluluklar, İran şahlarının zaman zaman çıkan isyanlar üzerine Safevi hanedanına taraftar olan Türkmen boylarını, Şahseven adı altında teşkilatlandırması üzerine ortaya çıktı.

İlk olarak Şah Abbas’ın babası Şah Muhammed Hüdabende, 1581 ve 1584 isyanları sırasında Şahseven sözünü ortaya atarak türkmen boylarını kendi tarafına çağırdı.

Şah Abbas’m ilk saltanat yıllarında (1587)

Türk hassa askerleri, vezir Murşid Kulı Hanın baskısına karşı ayaklandılar.

Şah, kendine bağlı olan boyları çevresine topladı.

İsyan eden askerler öldürüldü.

Bu yeni topluluk, Şah Abbas’ın çabasıyla büyüdü; 100 000 aileyi buldu.

Şahsevenlere katılan büyük topluluklar arasında Tekelü boyu da vardı.

Şahsevenlerden kurulan yeni askerî sınıflar (kullar, tüfekçi) hassa askerlerinin nüluzuna son verdiler.

Başlıca şahseven toplulukları şunlardır:

Erdebil Şahsevenleri

Bunlar da öteki Şahsevenler gibi şiî mezhebindendir.

Türkçenin azerî lehçesiyle konuşurlar.

Şah Abbas I’in izniyle başkanları Yunsur Paşa kumandasında 3 300 aile halinde Anadolu’dan Erdebil’e geldiler.

Sünni olan Yunsur Paşa, Şah Abbas’ın etkisiyle Şiîliği kabul etti.

Evi, Erdebil oymakları tarafından ocak sayılır ve onun üzerine yemin edilir.

Erdebil Şahsevenleri üç boya ayrılır: Yunsur Paşa boyu, Yunsur Paşa soyundan gelen başkanlarının adını taşıyan şu oymakları içine alır: Sanı Han, Koca Beg, Bend Ali Beg. Pulad Beg, Demir Beg, Kuzad Beg v.b.; Kurd Beg soyundan gelen oymaklar (Taliş, Mikailü, Halifelü, Muganlu, ödüllü, Muradlu, Zargar); Yunsur Bey zamanında gelen, fakat ondan ayrı olan iki boy. a) İnallu (İnanlu, İmanlu) ile bunun şu oymakları: Pir Eyvatlu, Keleş, Kur, Abbaslu, Geyiklu, Yurtçı; b) Begdili ile oymakları: Acırlu, Hoca Hocalu, Yedi Oymak, Kubadlu, Çahırlu, Arablu.

Erdebil’e yerleşen Yunsur Paşadan sonra yerine Saru Han geçti.

Bunun soyundan gelenlerden Berd Han, Nadir Şahın seferlerine katıldı.

Berd Handan sonra, onun oğulları arasındaki anlaşmazlık yüzünden Şahsevenler ikiye ayrıldı.

Erdebil kolu, Nazar Ali Hanın soyuna ve Mihşin kolu da Küçük Hanın soyuna bağlandı.

1728-1732 Yılları arasında bir kısım göçebe Şahsevenler, Rusların hakimiyeti altına girdi.

1813’ten sonra bu oymakların otlaklarının büyük kısmı Rusların eline geçti.

1884’te Rusların eline geçen otlaklardan bu boyların yararlanması yasak edildi.

Bu yüzden İran-rus sınırında birçok olay çıktı.

Rıza Han 1923’te Şahsevenleri silahsızlandırmayı başardı.

1914’te Erdebil İdarî bölgesinde 12 oymak ve 6 000 ocaktan fazla şahseven bulunuyordu.

Bunların birçoğu yerleşik hayata geçmişti.

Save Şahsevenleri

iki boydan meydana gelir: a) Bağdadi boyu. Şah Abbas I zamanında Şiraz’dan gelerek Save ile Kum arasına yerleşti.

14 Ocaktan kuruludur (Döğer, Karakoyunlu, Sulduz v.d.); b) İnallu boyu, Mugan’dan Save’ye gelen bir topluluktur.

Bunların dışında Fars, Hamse, Kabil, Keşmir bölgelerinde de Şahsevenler vardır.