Samosata’lı Lukianos Kimdir,Hayatı | Biyografi |

Samosata’lı Lukianos Yunan filozofu ve belâgatçisi (Samosata, Suriye 125’e doğr. -öl. 192’ye doğr.).

Orta halli bir aileden gelen Lukianos, heykel yapan amcasının yanında çıraklık etti, daha sonra öğrenimini tamamlamak için tonia okullarına gitti.

Önce, Antakya’da avukatlık yapmak istedi, ama gezgin sofistlere duyduğu yakınlık ağır bastı; konferanslar vererek çeşitli ülkeleri dolaştı.

161’e doğru yeniden Doğu’ya dönerek önce lonia’da, sonra Antakya ile Samosata’da kaldı (163). Bir yıl sonra Atina’ya gitti ve orada yirmi yıl (165-185) kaldı.

Hayatının son yıllarında, yeniden gezici sofistliğe döndü, sonra Mısır’da yüksek memur olmak üzere sofistliği bıraktı; orada öldü.

Lukianos imzasını taşıyan seksen iki eser ve bir de taşlamalar derlemesi vardır.

Bu eserlerin bir kısmının gerçekliği tartışma götürür.

Lukianos önce bir süre belâgat kitapları yazdı: Tyranoktonos (Tiranın Katili), Phalaris (iki Phalaris), Myias Egkomion (Sineğe övgü), Dike Phoneenton (Ünlü Harflerin Yargısı).

Antakya’ya döndüğü sıralarda, hayatının bir bölümünü hikâye eden Oneiros e Alektryon’u (Rüya veya Horos) kaleme aldı; sonra Eikones (Portreler) Pos dei ten Historian Syggraphein (Tarih Nasıl Yazılmalı) [165’e doğru] gibi eserler verdi.

Atina’da kaldığı sırada yazmış olduğu eserler felsefeye daha yakındır: Pantomim, Anakharsis e peri Gymnasion (Anakharsis veya Gymnasion’lar Üstüne), Toksaris, Hermotimos e peri Aireseon (Hermotimos veya Sapkınlıklar Üstüne) [166’da], Dio Kategorumenos e Dikosteria (Çifte İtham).

Bunlar dışında ahlâk konusunda hicivli diyalogları da vardır: Teon Dialogoi (Tanrıların Diyalogları); Nekrikoi Dialogoi (ölülerin Diyalogları), Etairikoi Dialogoi (Kibar Fahişelerin Diyalogları), Uenippos, Kharon, Timon, Eukhai (Temenniler), Drapetai (Kaçaklar), Ta Pros Kronon (Kronos Üstüne), Prometheus e Kaukasos (Promete veya Kafkasya), Theon Ekklesia (Tanrılar Meclisi) v.b. Lukianos ayrıca edebî eserler (Peri Parasita [Asalak Üstüne], Leksiphanes, Pseudologistes e Peri Apophrados [Yalan Uzmanı veya Uğursuz Gün], söyleşiler ‘ve risaleler Kata Timarkhu [Timarkhos’a Karşı], Retoron Didaskalos [Belâgat Hocası], Hesiodos ile Söyleşi, Peri tes Peregrinu Teleutes [Peregrinos’un ölümü Üstüne], Aleksandros e Pseudomantis [Aleksandros veya Yalancı Kâhin]) ve iki hivic romanı’ (Alethes Historia [Gerçek Tarih] ve Lukios e Onos [Lukios veya Eşek]) yazdı.

Yaslılık dönemi eserleri: Herakles, Dionysos, Ücretliler İçin Savunma.

Trajik ve alaylı eserlerini de bu dönemde yazdığı sanılır: Tragodopodagra kai Okypus (Damla Hastalığı Trajedisi ye Tezayak).

Bu çok zengin ve çok çeşitli eserlerinde Lukianos değişik üslûplar kullandı, çağının bütün fikirlerini didikledi, gelenekleri ve önyargıları alaya aldı.

Böylece hiciv diyalogu türünü yarattı ve tam anlamıyla Atinalılara özgü olan arı bir üslûp içinde, zekâsı ve atılganlığıyle bu diyalogu geliştirdi.