Sapan Nedir,Ne Demek | Ansiklopedik Bilgi |

Sapan Nedir,Ne Demek (esk. türk. k.). Genellikle kuş avlamak için kullanılan, iki ucuna lastik ve lastiğin ortasına da enli bir meşin parçası tutturulmuş ağaç dalından çatal.

Sapan taşı, sapanla atılan taş.

—Anatomi. Sapan kemiği, burun boşluğunun üst kısmını meydana getiren bakışımlı, düzensiz dörtgen biçiminde kemik.

—Cerrahi. Burun ve çene pansumanlarını tutmaya yarayan bir çeşit sargı.

—Denizde. Makaraların tablaları çevresindeki halat veya demir kuşaklar.

Gemilerde yük kaldırmakta kullanılan çeşitli malzeme.

Sapana vurmak, yükleri vinçle kaldırılabilecek biçimde sapanla sarmak.

Çuval sapanı, çuvala konmuş yükleri kaldırmak için belirli boyda bitkisel bir halatın iki ucunun birbirine eklenmesiyle yapılan sapan.

Demire sapan vurmak, çapayı bir filikanın gerisine asarak kolayca denize atabilmek için bir halatı doblin olarak çapa kollarından geçirmek.

Koyun sapanı, uçlan ilmikli çok sayıda ince halatın bir kasa meydana getirecek biçimde ortalarından katlanmasıyla elde edilen halat demeti.

Eskiden sekiz-on koyun birarada ön ayaklarından bu ilmeklere geçirilerek kaldırılır’ ve gemilere yüklenir veya gemiden dışarıya verilirdi.

Makara sapanı, makarayı çevreleyen ve ip sapının yerine kullanılan madenî çerçeve.

Radansalı sapan, içinde piyan bağıyla tutturulmuş bir radansa bulunan kasa.

Tel sapan, tel halattan yapılmış sapan.

—Teknoloji. Gezer köprü, vinç, palanga gibi uygun bir cihazla kaldırmak için bir yükün etrafına sarılan çelik veya kenevirden yapılmış kısa halat. (Halatın her iki ucuna bir halka veya kanca takılabilir.)

—Silah. İki ucuna ip bağlanmış esnek bir parçadan meydana gelen ve eskiden savaşlarda az çok yuvarlak taşlan atmak için kullanılan bir çeşit atış silâhı.

Eskiler sapan’ın fenikelilerin buluşu olduğunu öne sürerlerdi: mermi ortadaki cebe konduktan sonra döndürülerek dairesel bir itme kuvveti verilir ve atıcı iplerden birini bırakınca merkezkaç kuvvetin etkisiyle fırlardı.

Ayrıca Yunanlılar ve Romalıların, iki elle kullanılan justibalus adında tahta saplı bir sapanı vardı.

—Etnogr. Sapan, bitki teli, kabuğu, deri gibi maddelerden yapılmış olabilir.

Bilinen en eski sapan İsviçre’de direkler üstüne kurulmuş eski bir göl kıyısı kasabasında (cite lacustre) yapılan kazılardan çıkarılmıştır.

Bu silâh, Okyanusya’da, Güney Amerikada (And dağları) ve Afrika’nın bazı bölgelerinde de kullanıldı.

Bir savaş ve av silâhı olan sapan aynı zamanda da çocukların kullandığı bir araçtır.