Tasavvufta Abdal Nedir,Ne Demek | Din Bilgileri |
Tasavvufta Abdal Nedir,Ne Demek,Çeşitli tarikatlarda umumiyetle derviş (XII. yy.).
Bugünkü Türkçede ahmak, şaşkın, akılsız mânasına gelen ve aptal diye söylenen abdal kelimesinin hayli karışık ve eski bir geçmişi vardır.
Prof. Fuat Köprülü Türk Halk Edebiyatı Ansiklopedisi adıyla ancak bir sayı çıkan eserinde, bu konuyu geniş bir planda inceledi, fakat kesin neticeye bağlamadı.
Meseleyi karıştıran nokta, birbirinden farklı bazı sosyal grupların bu adı taşımış olmalarıdır.
Arapçada IX. yüzyıldan beri bir tasavvuf terimi olarak kullanılan abdal kelimesi, «derviş» ve «şahit» mânâlarına gelen bedil kelimesindendir.
Arapça bedil’in çoğulu olan abdal Farsça ve Türkçede tekil olarak, önce «derviş» mânasına, sonra Kalenderiye zümresine mensup «serseri derviş» mânasına kullanılmıştır.
Arapça, Farsça ve Türkçede dini bir zümreyi ifade eden bu kelime, Türkiye, İran, Afganistan ve Çin Türkistanı’nda göçebe olarak yaşayan ve asılları Türk olan etnik zümreleri de İfade eder, ayrıca bu ülkelerde Abdal veya Abdallar adını taşıyan köyler vardır.
Bunlardan hangilerinin abdal dervişlerden, hangilerinin abdal adını taşıyan göçebe Türklerden geldiğini tespite imkan yoktur.
M.S. V. ve VI. yüzyıllarda, Orta Asya tarihinde önemli bir rol oynayan Türk asıllı Eftalİtler veya Akhunlar da Abdal adını taşırlar.
495-525 yıllarında Pencap sabasını işgal eden Eftaütler büyük bir imparatorluk kurmuşlardı; fakat 563-567 yıllarında, Sasanilerin müttefiki olan Göktürkler tarafından dağıtıldılar.
Afganistan’da afganlaşan Abdaliler ile. İran, Türkistan ve Anadolu’da rastlanan göçebe veya yerleşik Abdalların bu dağılmış Eftalitlerin (veya Akhun devletinin) kalıntıları olması çok muhtemeldir.
Bunlar çoğu zaman, göçebe olduklan İçin, başka kökten gelen ve ıcsn düfen aynı adı taşıyan serseri dervişlerle, hatta çingenelerle karıştırılmışlardır.
Göçebe Türklere has şaman geleneklerini devam ettiren Abdalların, İslamlaştıktan sonra Arap ve Fars ın engel i Kalenderiye abdallarının örf ve âdetlerini benimsemiş, veya aksine, Kalenderlerin Türk menşeli abdalların yaşayış tarzlarından bazı unsurlar almış olmaları mümkündür.
Kuzey Sibirya’da Yakut Türklerinde erkek şamanlara A bidai denilmesi bu bakımdan dikkate değer.