Türklerde Çete Savaşları | Ansiklopedik Bilgi |
Türklerde Çete Savaşları Türkler çete savaşlarını çok eski tarihlerden beri uyguladılar.
Büyük selçuklu sultanı Alparslan’ın 1069 yılında Anadolu içlerine dalan küçük akıncı kuvvetleri, 200 000 kişilik bizans ordusuyla hiç çatışmadan ülkeyi altüst etti.
1097 Yılında 600 000 kimilik haçlı ordusunu, düzenli ordu savaşları ile yenemeyeceğini anlayan Kılıç Arştan I. ordusunu küçük parçalara bölerek çete savaşı yapmış ve haçlı ordusunu 6 ayda 100 000 kişiye indirmişti,
Osmanlı imparatorluğunun son yıllarında ve Kurtuluş savaşında çete savaşları yeniden önem kazandı.
27 Kasım 1912’de Trablusgarp’ta «Derne Osmanlı kuvvetleri» kumandanı Mustafa Kemal, italyanlara karşı küçük kuvvetlerle savaşarak kıyı şehirlerini korumaya çalıştı.
3 Kasım 1918‘de Musul Ye İskenderun’un «Mondros mütarekesi» gereğince işgali sırasında Mustafa Kemal.
Yıldırım “orduları grubu başında sokak ve çete savaşları veriyordu.
Aynı yıl Erzurum ve Trabzon’dan başlayarak, Ege ve Trakya’ya yayılan Müdafaai Hukuku Milliye cemiyeti kuruldu. Bu cemiyet işgallere karşı yer yer çete savaşı yaparak karşı koymaya çalıştı.
Türkiye’nin en yoğun çete savaşlarına sahne olan bölgesi Samsun çevresiydi. Çoğunluğunu pontusçu rumların meydana getirdiği 50 kadar çete, gerilla taktiği ile bölgedeki güvenliği geniş clçüde sarsmıştı.
Kurtuluş savaşının ikinci İnönü savaşına kadarkı gidişine hâkim olan Kuvayı Milliye birçok yerde çete savaşları yapmıştı, ilk olarak ödemiş Kuvayı Milliyesi kuruldu.
Bir süre sonra da Anadolu’nun çeşitli yerlerinde «Kuvayı Seyyare», «Çeteler». «Milli Müfrezeler», «Mücahitler», «Milli Kuvvetler» gibi adlar altında birlikler kuruldu.
Bunlardan bazılarının orduya katılmasına rağmen Kuva-yı Milliye 15 mayıs 1919 İzmir işgalinden, 26 ağustos 1922‘deki Büyük Taarruza kadar değişik şekillerde çete savaşları yaptı.
Bu kuruluşların başında çoğunlukla dağdan inen efeler ve eşkıya reisleri vardı.
Efeler, Nazilli,Aydın ve Denizli yörelerinde birlikler halinde toplanarak, yunan birliklerine karşı kovdular.
Gerilla savaşı yapan zeybek çetelerine kumanda edenlerden Yörük Ali Efe, Demirci Mehmet Efe en ünlüleridir.
Çerkez Ethem ve kardeşi Tevfik Beyler,6 000 kişilik kuvvetleriyle çete savaşları yaparak başlangıçta Milli mücadeleye önemli yardımlarda bulurdular, özellikle Çerkez Ethem’in 1920 yazında Yozgat’ta patlak veren isyanın bastırılmasında rolü oldu.
Milli mücadele sırasında patlak veren iç isyanların bastırılmasında da çoğunlukla çete savaşı taktiği kullanıldı.
