Vandallar Kimdir,Kökeni | Kültür,Tarih,Halklar|
Vandallar hakkında kısa bilgi,Vandallar Kimdir,III. yy’da Vistül ile Oder arasında yaşayan, daha sonra güneydoğuya ve batıya göç eden, V. yy’ın ortalarında da bir yüzyıl süreyle Afrika’ya yerleşen Germen halkı.
Vandalların Kökeni
IV yy’ın sonunda Sarmalların önünden kaçan Hasding’ler düşman kabilelerden Alanları da sürükleyerek Tuna boyunca ilerlediler: gruplanrı Süev’lerin ve Siling’lerin katılmasıyla büyüdü, Frankların önleme çabalarına rağmen Ren’i aştılar (406 sonu) ve Galya yı yağmaladılar.
Sonra İspanya’ya geçerek (409) federe topluluklar halinde bölüştüler (412) Roma’nın İspanya’yı tekrar işgal ermekle görevlendirdiği Vizigotlar (416), Alanları, özellikle de Siling’ieri kılıçtan geçirdiler.
Siling’lerden sağ kalanlar Nasding’lerin önderi Ganderich ile birleştiler Gunderich o iarihten son ra Vandalların ve alanların kralı» adını aldı Yeni hükümdar Geiserich (428-477).
Halkının Romalılar ve Süevlere karşı kazandığı zaferlere rağmen Afrika’ya göçmeye karar verdi.
Kafile (yaklş 80 000 kişi) sandallarla Cebelitarık ı geçtikten (429.) sonra yaya olarak Numidia’ya ulaştı.
Geiscrich kont Bonifacius’yendikten ve Hippo Regiusu aldıktan ‘431) sonra imparatordan federe unvanını ve Mauritanialar ile Numidia’da hareket serbestliğini elde elti (435).
Kartaca’yı bir baskınla ele geçirdi (439) ve 442’de halkını prokonsüllüğün ve Byzacium’un zengin ovalarına doğru kaydırdı.
Bir buğday imparatorluğu kurmaya karar veren kral adaları (Balear adaları.
Korsika Sardinya, Sicilya) ele geçirdi ve zaman zaman yağmaya başvurdu (Roma, 455).
Vandalların yerleşmesi senato ve kilise topraklarına el konulmasıyla oldu.
Arius çuluğa çok bağlı olan Vandallar ile Katolik kilisesinin arası Hunerich (477-484) zamanında daha da açıldı.
Gunthamund (484-496) ve Thrasamund un (496-523) hükümdarlıkları zamanında rahat bir hayata alışan Vandallar, Sicilya’da Ostrogotların Afrika da Mağribîlerin karşısında gerilediler.
Kraliyet hanedanı tarafından uygulanan senyörlük (tanistry) karışıklıklara yol açtı: Katolikliğe taraftar olan Hilderich (523-530), Gelimer tarafından tahttan indirilince lustinianos müdahale etmek için aradığı fırsatı bulmuş oldu.
533’te karaya çıkan bizansh Belisarios. Ad Decimum (Kartaca’nın 10 mil güneyinde) denen yerde ve Tricamarum’da Vandalları yendi.
Teslim olan (534) Gelimer ile ordusunun bir kısmı Asya’ya götürüldü; Vandalların geri kalan kısmı ise isyan ederek bir süre Bizans Afrikası’nda Mağribîlerin akmınlarına katıldı.
Sonra, medeniyetinden ancak lehçesini muhafaza etmiş olan bu küçük halk büsbütün ortadan kalktı.