Yargılamanın İadesi,Nedir,Ne Demek,Maddi anlamda kesin hüküm niteliğini almış bir kararın, bazı ağır yargılama hataları taşıması yüzünden açılmış olan bir olağanüstü kanun yolu olmasının sebebi, kesinleşmiş olan kararlara karşı açık olmasıdır.
Yargılamanın iadesi şartları
Yargılamanın iadesi sebepleri şunlardır
1. yeni bir senet veya belgenin elde edilmiş olması. Bu sebeple yargılamanın iadesi için senedin, dava sırasında mücbir sebepten veya kazanan tarafın hilesi sonucu ibraz edilememiş olması gerekir. Bu durumda yargılamanın iadesi süresi, senedin elde edilmesinden itibaren üç aydır.
2. hükme esas olan senedin sahte olduğunun sonradan anlaşılması. Bunun için senedin sahte olduğu, bir mahkeme kararıyla veya resmi bir makam önünde yapılan bir ikrar sonucu sabit olmalıdır.Süre, kararın kesinleşmesinden itibaren üç aydır.
3. hükme esas alman ilâmın kesin bir hükümle ortadan kaldırılmış olması. Süre, ilâmın ortadan kalktığının öğrenilmesinden itibaren üç aydır.
4. hükmün verilmesine etkili olan bir şahidin, sonradan yalan söylediğinin öğrenilmesi. Bu durumda şahidin yalan şahadetten dolayı mahkûm olması gerekir.
Yargılamanın iadesi süresi, yalan şahitlikten mahkûmiyetten itibaren üç aydır.
5 bilirkişilerin kasten gerçekdışı beyanda bulunmuş olmaları. Bu durumda, yargılamanın iadesi süresi, bu sebeple mahkum olmadan itibaren üç aydır.
6. lehine karar verilmiş tarafın yalan yere yemin etmiş olması.Yargılamanın iadesi süresi, yalan yere yeminden dolayı mahkûm olmadan itibaren üç aydır.
7. lehine hüküm verilen tarafın, dava sırasında hile yapmış olması; lehine karar verilen tarafın, karşı tarafın vekiliyle anlaşarak kararı temin etmesi gibi.
Hilenin keşfinden itibaren üç ay içinde yargılamanın iadesi istenmelidir.
8. temsil yetkisi olmayan kişi önünde davaya bakılmış olması.
Yargılamanın iadesi süresi yine üç aydır.
Sürenin başlangıcı, kararın tarafa veya gerçek temsilciye tebliğ edildiği andır; 9. davaya, bakması yasak olan bir hâkim tarafından bakılmış olması.
Üç aylık sürenin başlangıcı, hükmün, aleyhine hüküm verilen tarafa tebliğ edildiği andır; 10. tarafları ve konusu aynı olan dava hakkında, iki ayrı kararın bulunması.
Yargılamanın iadesi yoluna başvurma hakkı kural olarak davanın taraflarına aittir.
Buna göre, yargılamanın iadesi yoluna gitmekle çıkarı olan taraf, bu yola başvurabilir.
Ancak belirli durumlarda, hükmün aleyhine olan tarafın hukukî haleflerinin de yargılamanın iadesi yoluna gitmeye hakları vardır.
Yargılamanın iadesi, bir davadır.
Bu dava, hükmü veren mahkemede açılır.
Davayı açan kimse, karşı tarafın uğraması muhtemel olan masraflar için teminat yatırmak zorundadır.
Teminatın miktarını hâkim takdir eder.
Kural olarak yargılamanın iadesi davası, hükmün icrasını engellemez.
Ancak mahkeme, davacıdan teminat alarak icrayı geri bıraktırabilir.
Mahkeme, yargılamanın iadesi istemini haklı görmezse. davayı reddeder ve davacıyı para cezasına mahkûm eder.
Buna karşılık mahkeme, yargılamanın iadesi istemini kabul ederse, asıl davaya yeniden bakar.
Ceza usul hukukunda, yargılamanın iadesi sebepleri şunlardır: mahkûm lehine; ve mahkûm aleyhine.
Mahkum lehine olan yargılamanın iadesi sebepleri şunlardır
1. duruşmada ileri sürülen ve hükmü etkileyen belgelerin sahte olduğunun anlaşılması.
2. yemin vererek dinlenmiş olan bir şahit veya bilirkişinin kasten veya ihmalle, mahkûm aleyhine yalan beyanda bulunduğunun anlaşılması.
3. hakimlerden birinin cezalandırmayı gerektirecek derecede görevini ihmal etmesi.
4. ceza hükmünün, bir hukuk mahkemesi hükmüne dayanması ve bu hukuk mahkemesi kararının sonradan bozulması.
5. mahkûmun beraati sonucunu doğuracak yeni delillerin bulunması. Mahkûm lehine bir yargılamanın iadesi sebebinin ortaya çıkması, kararın icrasını engellemez.
Ancak mahkeme, bunun aksine karar verebilir. Bir kimsenin idam edilmesinden sonra yargılamanın iadesi sebebi ortaya çıkarsa, onun karısı ve belirli hısımlarının yine yargılamanın iadesini isteme hakları vardır.
Mahkum aleyhine yargılamanın iadesi sebepleri şunlardır
1. sanık lehine karar verilmesi sonucunu doğurmuş bir belgenin sahte olduğunun sonradan anlaşılması.
2. yemin vererek dinlenmiş olan şahit veya bilirkişinin, mahkûmun beraati sonucunu doğuran yalan beyanda bulunduklarının anlaşılması.
3. hükmün verilmesine katılmış olan hâkimlerden birinin, ceza kovuşturması yapılacak derece görevinde ihmal göstermiş olması.
4. beraatten sonra sanığın mahkûm olmasını gerektirecek yeni delillerin ortaya çıkması.
Yargılamanın iadesi istemi mahkemeye yapılır ve mahkeme bu istemin haklı olup olmadığına karar verdikten sonra, esas hakkında araştırmaya girer.
Bunun sonucunda mahkeme, yargılamanın iadesi gerektiğine karar verirse, olaya konu olan davaya yeniden bakılır.