Yaş Antlaşması,Tarihi,Maddeleri ve Önemi | Tarih Bilgileri |

Yaş Antlaşması Nedir,Rusya ile Osmanlı imparatorluğu arasında 1787-1792 savaşına son veren barış antlaşması (10 ocak 1792).

Yaş Antlaşması Tarihi

Adını, görüşmelerin geçtiği ve antlaşmanın imzalandığı Boğdan’da Seret suyu kollarından birisinin üzerinde bulunan Yaş (Yassi, İaşi) şehrinden alır.

Osmanlı imparatorluğu bu savaşı, daha önce kaybedilen Kırım’ı kurtarmak için Ingiltere ve Prusya’nın teşvikiyle açmıştı.

Ancak, Avusturya’nın bir süre sonra Rusya’nın yanında savaşa müdahalesi, Osmanlı imparatorluğunu güç duruma düşürdü.

Rusya cephesindeki savaşlarda üst üste yenilgiler oldu.

İsveç’in Rusya’ya karşı savaşa girmesi ve Prusya’nın Osmanlı devletiyle ittifakı Rusları barışa zorladıysa da Babıâli, Prusya’nın aracılığıyla teklif edilen şartları reddetti.

Ancak, sürekli yenilgiler sonunda 1791 ağustosunda Osmanlı devleti, mütareke istemek zorunda kaldı.

Yaş Antlaşmasının Maddeleri ve Önemi

Görüşmeler sonunda 10 ocak 1792’de Yaş Barış antlaşması imzalandı.

Bu antlaşmanın şartlarına göre:

1. iki devlet arasında barış ve kuvvetli bir dostluk kurulacak.

2. daha önce yapılan Küçük Kaynarca antlaşması (1774) ve Aynalıkavak tenkihnamesi (1779). Kırım ile Taman’ın Rusya’ya katılması ve Kuban ırmağını sınır olarak kabul eden antlaşmalar (1784) yürülükte kalacak.

3. Avrupa tarafında, Turla (Dniester) sınır olacak, bununla Aksu (Bug) nehri arasındaki özkırı bölgesi ve özi kalesi Ruslara bırakılacak.

4. Tuna’nın sağında kalan Bender, Akkerman, Kili, İsmail ve Rusya işgalindeki öteki kaleler Osmanlı devletine geri verilecek.

5. iki devletin diğer sınırları bu savaştan önceki durumlarını koruyacak.

6. Rusya bu sınırlar içinde işgal ettiği yerlerden çekilecek, Boğdan’ın rus işgali altında bulunduğu süreye ait vergiler istenmeyecek ve bu yer iki yıl vergiden muaf tutulacak.

7. Boğdanlılardan, isteyenlere mallarını satarak ülkeden ayrılmaları için 14 aylık bir mehil tanınacak.

8. Osmanlı devleti, Ahıska valilerine, Tiflis hanının topraklarına saldırıda bulunulmamasını emredecek ve Kuban ırmağının sol tarafında yaşayan rus uyruklu halka zarar verilmemesini sağlayacak; bu zararlar yapılanlarca karşılanmazsa Osmanlı devleti tarafından karşılanacak.

9. iki devlet arasında ticaret, engelsiz devam edecek; bunun sağlanması için Garp ocaklarına rus gemilerine saldırmamaları bildirilecek; ocaklar buna uymazsa doğacak zarar ve ziyanı Osmanlı devleti karşılayacak.

10. bütün esirler karşılıklı serbest bırakılacaktı.