Kazvini Kimdir, Hayatı ve Eserleri | Bilim İnsanları |
Kazvini Kimdir,İranlı astronomi ve coğrafya bilgini (Kazvin 1203-Irak 1283).
Kazvini Hayatı ve Eserleri
Nerede yetiştiği, nasıl bir öğrenim gördüğü kesinlikle bilinmemektedir.
Bugüne kadar gelen iki eseri üstünde yapılan inceleme ve araştırmalardan tarih, coğrafya, astronomi, edebiyat konularında çalıştığı, geniş bilgi sahibi olduğu anlaşılmaktadır.
Bir süre Irak’ta El-Mustasım zamanında yaşadığı, Vâsıt ve Hille şehirlerinde kadılık görevlerinde bulunduğu bazı kaynaklarda yazılıdır.
Kazvini, bilim dalında yaratıcı, bulucu, yeni düşünceler, görüşler ortaya koyucu bir bilgin değildir.
Daha çok okuduklarını, gördüklerini, biraz da dinlediklerini belli bir düzene göre sıralayan, belli bir görüşü olan derleyici, düzenleyici bir düşünürdür.
Olayların sıralanmasında, anlatılmasında tenkitçi bir görüşle hareket eder.
Kuru bir tasvirci değildir.
Bazı olayların kaynaklarına iner, oluş ve ortaya çıkış yollarını, sebeplerini araştırır, bunlar arasında karşılıklı bağlantılar, ilişkiler kurar.
Eserleri birer deneme Ye gözlem ürünüdür.
Kazvini’nin bilim bakımından değer taşıyan iki önemli eseri vardır: Acaib-ül-Mahlûkat ve Garaib-ül-Mevcudat (Yaratıkların Tuhafları ve Yaşayanların Acayiplikleri), iki ana bölüme ayrılır.
Birinci bölüm gök varlıklarını inceler.
Güneşin, ayın, yıldızların çağın bilim verilerine göre niteliklerini, biçimlerini, özelliklerini anlatır.
Sonra, «gök sakinleri» denen meleklere geçer.
Bu bölüme bir de takvim eklenmiştir.
İkinci bölümün konusu yeryüzüdür (arz).
Ateş, su, toprak, yel gibi dört ilkeden, bitkilerden, hayvanlardan, en sonra da insanlardan söz açar.
Dağları, dereleri, adaları anlatır.
İkinci eser Asâr-ül-Bilâd ve Ahbar ül-ibad (Beldelerin Eserleri ve Kulların Haberleri) veya Acaib-ül-Buldan’dır (Beldelerin Tuhaflıkları).
Yeryüzünü Ptolemaios’un «yedi iklim» diye adlandırdığı bölgeleri, şehirleri, alfabe sırasına göre gene yedi iklim içinde anlatır.
Bu iki eseri üstüne Batıda birçok inceleme yapılmış, yabancı dillere tercümeleri yapılmıştır.
Sonraki çağlarda yapılan coğrafya ve astronomi çalışmalarında bu iki eserden geniş ölçüde ya rarlanılmış birçok araştırmalar için başvurulan ana kaynak oldu.
Kazvinî’nin araştırma ve inceleme alanında kullandığı metot İslâm düşüncesinde yeni bir çığır niteliği taşır.