Memnu Hakların İadesi Nedir,Şartları | Genel Hukuk Bilgisi |

Memnu Hakların İadesi Nedir,Ne Demek,Ceza mahkumiyetinden doğan müebbet yasaklılık ve ehliyetsizliklerin ortadan kaldırılmasını sağlayan ve bu suretle yasaklılık ve ehliyetsizliklerden kurtulmak isteyen kimseyi namuslu bir şekilde yaşamaya teşvik eden bir kurumdur.

Memnu hakların iadesi yoluyla ortadan kaldırılması mümkün olan ehliyetsizlikler ve yasaklılıklar müebbet olanlardır.

Geçici olanlar ya infaz edilmek veya zamanaşımı süreleri geçmek suretiyle esasen kendiliğinden sona erdiğinden, bunları ortadan kaldırmak için ayrıca bir karar verilmesi gereksizdir.

Türk Ceza kanunu, memnu hakların iadesini 121. ve devamı maddelerinde düzenlemiştir.

Amme hizmetlerinden müebbet yasaklılık veya diğer müebbet ehliyetsizliklerin kaynağı olan mahkûmiyetin, bir türk mahkemesince verilmiş olması şarttır.

Türk Ceza kanunu, memnu hakların iadesinin ancak mahkûmun isteği üstüne, mahkeme tarafından verilecek hükümle mümkün olacağını kabul etmiştir.

Bu hak sadece evvelce kesinleşmiş bir hükümle mahkûm olan ve bu hükmün sonucu birtakım ehliyetsizliklere uğrayan kimseye tanınır. Bu sebeple mahkûmun ölmesi durumunda, bu hak da sona erer.

Memnu Hakların İadesi Şartları

Memnu hakların iadesini isteyebilmek için ilk şart, aslî cezanın ortadan kalkması; ikinci şart ise belli bir sürenin geçmesidir.

Kanun, mahkûmun iyi hali hakkında yeterli bilgi edinilmesine elverişli olacak bir sürenin geçmesini, memnu hakların iadesini isteyebilmek için şart koşmuştur.

Memnu hakların iadesi bu şekilde istendikten sonra, mahkemenin bu yolda bir karar vermesi gerekir.

Kanun, karar için de iki şart arar.

Bunlardan mahkûmun iyi hal göstermesiyle ilgili şart, gerek Ceza kanununda (md. 122) ve gerek Ceza Muhakemeleri Usulü kanununda (md. 417/3) düzenlenmiş bulunmaktadır.

Her iki kanunda da, failin yalnızca iyi hal göstermesi yeterli sayılmaz, bu iyi halin evvelce işlenen suçtan dolayı gerçek bir pişmanlık ve nedameti de ifade etmesi gerekli görülür.

Memnu haklarının iadesini isteyen mahkûm, iyi halini gösteren belgeleri dilekçesine ekleyerek mahkemeye başvuracaktır.

Bundan sonra gerçek bir nedametin varlığı hakkında takdir mahkemeye ait olur.

Memnu hakların iadesi yönünden diğer şart, mahkûmiyet borçlarının ödenmesidir.

Mahkûmiyet borçlarından amaç hükmedilmiş olduğu takdirde, şahsî haklar ile mahkeme masraflarıdır.

Memnu hakların iadesi istendiği zaman, bu istemi incelemeğe yetkili merci, mahkûmun ikamet ettiği yerin Ağır Ceza mahkemesidir.

Bu mahkeme, konuyu, evrak üstünde inceler ve gizli şekilde karar verir. Memnu hakların iadesi istemi reddedilirse, bu karar aleyhine gerek mahkûm ve gerek savcı temyize başvurabilirler.

Memnu hakların iadesi isteminin kabulü durumunda, bu kararın hukuki sonuçları doğar; karar adlî sicile işlenmek üzere Adalet bakanlığına bildirilir Memnu hakların iadesi durumunda, mahkumun ehliyetsizlikleri ve yasaklılıkları ortadan kalkar.