Hakkında Bilgi

Hakkında Bilgi,Ansiklopedik Bilgi

Genel

Antoloji Nedir,Nasıl Yapılır,Türkiye’de Antoloji

Antoloji Hakkında Bilgi,Antoloji Nedir,Nasıl Yapılır,Yazınsal ürünlerden güzel parçalar seçilerek oluşturulan ve türlü yöntemlere göre düzenlenen eser.

Yunan antolojileri ,Gadara’lı Meleagros’un (M.Ö. II. yy.), Selanikli Philippos’un, Straton’un ve Agathias’ın antolojileri kaybolmuştur; fakat bunların büyük bir kısmı AntolojiKonstantinos Kephalas’ın (X. yy.), keşiş Planudes’in (XIV. yy.) antolojilerinde ve Anthologia palatina’da. yer alır.

Bu antolojilerdeki epigramların kimi adak, ölüm, tasvir, şehvet, kimi de hiciv, ahlak v.b. üzerinedir.

Aralarında, birçok yazarın esinlendiği, özentisiz ve cana yakın şaheserler vardır.

Türkiye’de antoloji

Türkiye’de antoloji niteliğindeki «nazire mecmuaları» nın ilki XV. yy. da Ömer ibn Mezid’e aittir.

Yüzyıllar boyunca nazire mecmuaları yanında seçme şiirleri bir araya toplayan «mecmua»lar.

halk şiirlerinin bir çeşit antolojisi sayılan sayısız «cönkler» meydana getirilmiştir.

Bugünkü özellikleriyle ilk antolojiler

Refik ile Tevfik’in Letâif-i İnşa (Nesir örnekleri) [1865] adlı derlemeleri

Ziya Paşanın ünlü Harabat’ı [3 cilt. 1874]

Ebüzziya Tevfik’in Nümune-i Edebiyat-ı Osmaniye’si (Osmanlı Edebiyatı örnekleri) [1878, 2. basımı 1911]

Bulgurluzade Rıza’nın Bedâyi-i Edebiye’si (Edebi Güzellikler) [3 cilt, 1909-1910]

Midhat Cemal Kuntay’ın Nefâis-i Edebiye (Güzel Edebi Eserler) [2 cilt, 1911] bunların belli başlılarıdır.

Mustafa Reşid’in Müntehabat-ı Cedide (Yeni Edebiyattan Seçmeler) [2 cilt, 1885]

Mehmed Celal’in Osmanlı Edebiyatı Nümuneleri (1894)

Refet Avni-Süleyman Bahri’nin Resimli Miintehabal-ı Edebiye (Resimli Edebiyat örnekleri) [1919] yine bu eserler arasında yer alır.

Cumhuriyet’ten sonra; Hasan Ali (Yücel) — Hıfzı Tevfik (Gönensay)—Hamamîzade İhsan (Hamamî) Türk edebiyatı Nümuneleri (1927) adlı, yarıda kalmış bir antoloji yayımladılar.

Ali Canip’in (Yöntem) Türk Edebiyatı Antolojisi (1930, 2. basımı, 1934) Tanzimattan sonraki edebiyatımızdan örnekler verir.

Bu antolojiden sonra Türk edebiyatının bütününü, bir dönemini veya belli bir konuyu içine alan antolojiler yanında, yabancı edebiyatlardan örnekler veren pekçok antoloji yayımlanmıştır.

Bunların belli başlıları arasında şu eserler sayılabilir:

M. Fuad Köprülü’nün iki antolojisi: Eski Şiirimiz. Divan Edebiyatı Antolojisi (1934); Türk Saz Şairleri Antolojisi (1940, 2. ve 3. ciltler; 2. basımı 1962)

Necmettin Halil Onan, İzahlı Divan Şiiri Antolojisi (1940. 4. basımı 1946)

Pertev Naili Boratav-Halil Vedat Fıratlı, İzahlı Halk Şiiri Antolojisi (1943)

Şükrü Kurgan, İzahlı Eski Metinler Antolojisi (1943)

Kenan Akyüz, Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi (1953, 2. basımı 1958)

Vasfi Mahir Kocatürt’ün antolojileri: Tekke Şiiri Antolojisi (1955, 2. basımı, 1968), Türk Edebiyatı Antolojisi (1961, 2. basımı 1967), Türk Nesri Antolojisi (1963), Divan Şiiri Antolojisi (1963), Saz Şiiri Antolojisi (1963); İlhan Başgöz’ün izahlı Türk Halk Edebiyatı Antolojisi (1956, 2. basım 1968); Tahir Alangu’nun Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman (3 cilt 1959-1965); Fahir îz’in Eski Türk Edebiyatında Nesir (1964),

Eski Türk Edebiyatında Nazım (2 cilt, 1966-1967); Cevdet Kudret’in, daha genişleterek ikinci defa işlediği, Türk Şiirinde Hikâye ve Roman (1965-1967, 1. ve 2. ciltleri); H. Fethi Gözler, Yunus’tan Bugüne Türk Şiiri (1967); Halil Erdoğan Cengiz, Açıklamalı, Notlu Divan Şiiri Antolojisi (1967); Asım Bezirci, Dünden Bugüne Türk Şiiri (1968); Yaşar Nabi (Nayır), Başlangıcından Bugüne Türk Şiiri (1968).

Belli bir konuyu alan antolojilere örnek olarak Abdülhak Şinasi Hisar’ ın Aşk imiş Her Ne Var Alemde (1958); Asaf Halet Çelebi’nin Divan Şiirinde İstanbul (1953); İlhan Berk’in Aşk Elçisi (1963) verilebilir.

Yabancı edebiyatlardan örnekler veren iki antoloji ise Vasfi Mahir Kocatürk’ün Şaheserler Antolojisi (1934, 2. cilt 3. basımı, 1967); Hüseyin Karakan’ın Başlangıcından Bugüne Dünva Şiiri Antolojisi’dir (1958. 3. basım. 1964, 3 cilt).

Bir yanıt yazın